Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των παιδιών αποτελεί -δυστυχώς- ένα θέμα ταμπού που φέρνει σε αμηχανία τόσο τους γονείς όσο και τους εκπαιδευτικούς που καλούνται να απαντήσουν σε διάφορες ερωτήσεις και απορίες των παιδιών.

Το πώς θα αντιμετωπίσει ένα άτομο την σεξουαλικότητα του ανάλογα με τα διαφορετικά στάδια της ζωής του έχει μεγάλη σχέση με την σεξουαλική διαπαιδαγώγηση που έλαβε κατά τα παιδικά του χρόνια. Η σεξουαλική
διαπαιδαγώγηση δεν αφορά μόνο τις σεξουαλικές σχέσεις αλλά και άλλα σημαντικά ζητήματα όπως η εικόνα του εαυτού, η αυτοεκτίμηση, και τα συναισθήματα.

Τι είναι το σεξ μαμά;

Η πιο κατάλληλη στιγμή για να αρχίσει η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι όταν ρωτήσει το ίδιο το παιδί. Οι απαντήσεις θα πρέπει να είναι ξεκάθαρες και σε γλώσσα απλή και ανάλογη με την ηλικία του παιδιού. Ειδικά στα μικρά παιδιά δεν χρειάζονται πολλές λεπτομέρειες ή επιστημονικοί όροι. Υπάρχουν αρκετά εικονογραφημένα βιβλία με εικόνες και απλή γλώσσα που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε. Καλό είναι να ξεκινήσουμε να ονοματίζουμε τα μέλη του σώματος από την νηπιακή ηλικία. Επίσης μην το αποτρέψετε, ούτε να γελοιοποιήσετε το όλο ζήτημα διότι το παιδί θα το εκλάβει ως απόρριψη. Τα ψέματα ή οι λανθασμένες απαντήσεις είναι καλό να αποφεύγονται γιατί έπειτα το παιδί θα μπερδευτεί όταν ακούσει την σωστή απάντηση. Επίσης δεν θα του αρέσει που του είπατε ψέματα. Καλό θα είναι να το έχετε ενήμερο παρά να αποφεύγετε αυτές τις συζητήσεις διότι το
παιδί θα ενημερωθεί αναγκαστικά από κάποια άλλη πηγή όπως είναι οι φίλοι του, οι συμμαθητές του, τα περιοδικά και η τηλεόραση που μπορεί να μην είναι πάντα ο σωστός τρόπος προσέγγισης του θέματος. Μην χρησιμοποιείτε τιμωρίες διότι έτσι τα παιδιά πιστεύουν πως οτιδήποτε σχετίζεται με τα γεννητικά τους όργανα είναι
αρνητικό.

Τι διδάσκονται τα Κυπριόπουλα στο σχολείο;

Στην Κύπρο τα παιδιά διδάσκονται από το δημοτικό σχολείο βασικά ζητήματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης ανάλογα φυσικά με την ηλικία τους. Ωστόσο στα σχολεία δεν υπάρχει μέχρι σήμερα ξεχωριστό μάθημα αλλά η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση διδάσκεται ως ενότητα στα πλαίσια του μαθήματος Αγωγή Υγείας. Ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη στην εφηβεία, ομοφοβία, πρόληψη σεξουαλικής κακοποίησης, σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα και βία κατά των γυναικών είναι μόνο μερικά από τα καυτά θέματα για τα οποία η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη και την αντιμετώπιση τους.

Σε όσους Κύπριους αντικρίζουν με ταμπού την διδασκαλία της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία, η Πρόεδρος του Συνδέσμου Οικογενειακού Προγραμματισμού απαντά και αποστομώνει «Ποιος ορίζει το περιεχόμενο της εκπαίδευσης των παιδιών; Η επιστημονικά τεκμηριωμένη μελέτη ή η άποψη του οποιουδήποτε από εμάς που μπορεί να ανατρέχει σε προσωπικές ανασφάλειες, φοβίες ή ατεκμηρίωτες υποθέσεις;

Ο Κυπριακός Σύνδεσμος Οικογενειακού Προγραμματισμού τοποθετείται υπέρ της επιστημονικά τεκμηριωμένης σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, όπως ορίζεται μέσα από το αναλυτικό πρόγραμμα των σχολείων. Επιπλέον, η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση βασίζεται στα παγκόσμια αναγνωρισμένα ανθρώπινα δικαιώματα και ειδικά στο δικαίωμα της ενημέρωσης, η οποία αποτελεί προϋπόθεση της πρόληψης σε σχέση με θέματα υγείας. Η πιθανή ύπαρξη διαφορετικών απόψεων δεν δημιουργεί καμία συνθήκη επαναδιαπραγμάτευσης της διδασκαλίας της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης».

Το ανατρεπτικό παράδειγμα της Φινλανδίας

Στη Φινλανδία, όπου η Εκκλησία δεν λειτουργεί ως εμπόδιο, (το 80% του πληθυσμού είναι μέλη της Ευαγγελικής Λουθηρανικής Εκκλησίας), η σεξουαλική απελευθέρωση είναι προχωρημένη. Τα παιδιά διδάσκονται σεξουαλική αγωγή από το νηπιαγωγείο.  Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Σπουδών, στις εκπαιδευτικές βαθμίδες που αντιστοιχούν στις ηλικίες 7-10 ετών περιλαμβάνονται τα θέματα «η σπουδαιότητα της οικογένειας», «η φιλία», «η αλληλεπίδραση», και «η αναγνώριση της σημασίας των συναισθημάτων στην ευεξία και την ψυχολογική υγεία» . Στις βαθμίδες που αντιστοιχούν στις ηλικίες 11-12 ετών περιλαμβάνονται θέματα περί ανατομίας, ζωτικών λειτουργιών, ανάπτυξης και υγείας. Στις εκπαιδευτικές βαθμίδες που αντιστοιχούν στις ηλικίες 13-15 ετών
διερευνώνται τα θέματα της ανθρώπινης σεξουαλικότητας και αναπαραγωγής και ανάπτυξης της
σεξουαλικότητας. Επιπλέον, σε παιδιά ηλικίας 15 ετών διανέμεται εκπαιδευτικό υλικό που περιλαμβάνει σχετικό φυλλάδιο, προφυλακτικό και μια ιστορία αγάπης με πρωταγωνιστές καρτούν.

Όπως τα παιδιά μαθαίνουν για την λειτουργία του εγκεφάλου τους, έτσι μαθαίνουν και για την λειτουργία των οργάνων τους. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν να σέβονται το σώμα τους.

Το εικονιζόμενο απόσπασμα από βιβλίο σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης της Φινλανδίας φαντάζει σε πολλούς ακραίο, υπερβολικό και άκρως προκλητικό. Είναι όμως αληθοφανές και δεν παρουσιάζει το θέμα με ωραιοποιήσεις και αόριστες έννοιες. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην εν λόγω χώρα παρατηρήθηκε ότι οι γεννήσεις και οι αμβλώσεις μεταξύ των νέων κοριτσιών (ηλικίας 15-19) μειώθηκαν δραματικά όταν η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία ενισχύθηκε με αύξηση ωρών διδασκαλίας και ενδυνάμωση του διδακτικού προσωπικού.

Μήπως τελικά πρέπει να δούμε με μια πιο ανοιχτή ματιά το μάθημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης των παιδιών;