Ο Τζον Μπρέιντι Κίσλινγκ όταν ήταν παιδί ήθελε να σπουδάσει φυσικός, αλλά μεγαλώνοντας τον κέρδισε αρχικά η αρχαιολογία και δευτερευόντως η διπλωματία. Οταν μια φίλη του που ο πατέρας της υπηρετούσε στο διπλωματικό σώμα των ΗΠΑ πέρασε από την Αθήνα με τελικό προορισμό το Βουκουρέστι, μίλησε με τον τότε 23χρονο νεαρό για τη δουλειά του μπαμπά της. Ο Μπρέιντι δεν βρήκε καθόλου άσχημη την ιδέα να ταξιδεύει ανά τον κόσμο και μετά τις απαραίτητες εξετάσεις ξεκίνησε τη διαδρομή του ως διπλωματικός υπάλληλος.

Η μοίρα τον έφερε δύο φορές στην Αθήνα, την πρώτη το 1988 και έμελλε να ζήσει έστω και εκ του μακρόθεν τη δράση αλλά και το «κυνήγι» για την εξάρθρωση της 17Ν. Γνώρισε πράκτορες της CIA που υπηρετούσαν στην Αθήνα, όπως τη Βάλερι Πλέιμ και τον περιβόητο Γουίλιαμ Μπαζίλ, γνωστό από το σκάνδαλο των τηλεφωνικών υποκλοπών μέσω του δικτύου της Vodafone.

Το καλοκαίρι του 2002 επέστρεψε εσπευσμένα στην Αθήνα, όπως και άλλοι Αμερικανοί αξιωματούχοι που υπηρετούσαν στην πρεσβεία των ΗΠΑ, όταν η βόμβα που μετέφερε ο Σάββας Ξηρός σκάει στα χέρια του στις 29 Ιουνίου και οι Αρχές αρχίζουν να ξηλώνουν τη 17Ν.

Είκοσι δύο χρόνια μετά ετοιμάζεται να εκδώσει στα ελληνικά το βιβλίο που έγραψε το 2014 με τίτλο «Greek Urban Warriors – Resistance and Terrorism 1967-2014» και μιλάει για όσα έζησε υπηρετώντας στην Αθήνα, την πόλη που επέλεξε να ζήσει μόνιμα μετά την παραίτησή του από το διπλωματικό σώμα.

Μια παραίτηση που απέστειλε στον ίδιο τον Κόλιν Πάουελ, τότε υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, η οποία έφτασε μέχρι τους «New York Times», αφού ο Μπρέιντι εξέφραζε μέσω αυτής την αντίθεσή του στον επερχόμενο πόλεμο με το Ιράκ.

Oι πράκτορες στην Κυψέλη

«Χρειάστηκε να δώσω δύο φορές εξετάσεις για το διπλωματικό σώμα», μου επισημαίνει στην αρχή της κουβέντας μας ο Μπρέιντι Κίσλινγκ «και η πρώτη μου μετάθεση το 1984 ήταν στο Ισραήλ. Τοποθετήθηκα ως βοηθός του πρεσβευτή στην πρεσβεία του Τελ Αβίβ, κάτι σαν γραμματέας του θα έλεγα. Μου άρεσε πολύ το Ισραήλ επειδή ήμουν αρχαιολόγος-ιστορικός και κάθε Σαββατοκύριακο ταξιδεύαμε παντού στους αρχαιολογικούς χώρους. Τότε η Δυτική Οχθη δεν ήταν απαγορευμένη ζώνη».

Ο επόμενος σταθμός στη διπλωματική του διαδρομή ήταν το Μαρόκο και το 1988 μετατίθεται στην πρεσβεία της Αθήνας για πρώτη φορά και πολύ γρήγορα έρχεται σε επαφή με το θέμα που «έκαιγε» τους Αμερικανούς, το οποίο δεν ήταν άλλο από την περιβόητη 17Ν.

Στις 28 Ιουνίου του 1988 στις 8.05 το πρωί δολοφονείται ο στρατιωτικός ακόλουθος των ΗΠΑ στην Ελλάδα πλοίαρχος Γουίλιαμ Νορντίν, όταν ένα παγιδευμένο με εκρηκτικά αυτοκίνητο εκρήγνυται μόλις περνάει δίπλα του το αυτοκίνητο του Αμερικανού.

«Η 17Ν απασχολούσε πολύ έντονα την πρεσβεία μας στην Αθήνα. Εγώ έφτασα στην Αθήνα έναν μήνα μετά τη δολοφονία του Γουίλιαμ Νορντίν. Θυμάμαι ότι όλοι μας πήγαμε στο μνημόσυνό του και αυτή ήταν ουσιαστικά η πρώτη μου επαφή με το θέμα της 17Ν. Βέβαια εγώ στο τμήμα που ήμουν (Political Section) δεν είχα καμία επίσημη ενημέρωση για τις όποιες ενέργειες δρομολογούνταν. Ο μόνος μου ρόλος επειδή ήξερα καλά την ελληνική γλώσσα ήταν να διορθώσω τις μεταφράσεις των προκηρύξεων».

Οταν τον ρωτάω αν και κατά πόσο συνομιλούσε με τον εκάστοτε σταθμάρχη της CIA στην Αθήνα ο Τζον Μπρέιντι Κίσλινγκ χαμογελάει και βιάζεται να απαντήσει: «Οχι σε ό,τι αφορούσε τη δουλειά του, αλλά υπήρχε επαφή και κάποιες συζητήσεις για άλλα θέματα, εκτός δουλειάς. Βέβαια, έβλεπα κάποια στιγμή άτομα του σταθμού να γκρινιάζουν σε μια γωνία για τους Ελληνες και να λένε παλιές ιστορίες».

Οταν τον ρωτάω γι’ αυτές τις ιστορίες μού λέει: «Ας πούμε πρότειναν από τον σταθμό της CIA στην Αθήνα έναν ικανό Ελληνα αστυνομικό να πάει για ειδική εκπαίδευση στην Αμερική πάνω στην τρομοκρατία σε σχολές του FBI. Πήγε και όταν γύρισε τον μετέθεσαν σε νησί! Γιατί; Επειδή ας πούμε είχε αλλάξει η κυβέρνηση».

Του θυμίζω την ιστορία με το περίφημο βαν στην οδό Μηθύμνης στην Κυψέλη, το βράδυ της 16ης Νοεμβρίου του 1993, παραμονές της επετείου του Πολυτεχνείου.

«Φυσικά και το θυμάμαι», μου λέει, αναφερόμενος στη σύλληψη δύο Αμερικανών πρακτόρων της CIA στην Αθήνα έπειτα από τηλεφώνημα κατοίκου που έβλεπε το βαν για μέρες, οι οποίοι κουβαλούσαν κάμερες, περούκες, φωτογραφικές μηχανές, οπλοφορούσαν και είχαν μαζί τους στρώματα ύπνου.

«Είχα μετατεθεί τότε, αλλά ξεσηκώθηκε μεγάλος θόρυβος. Γνώριζα όμως τον έναν από τους δύο, αλλά μη με ρωτήσεις όνομα, γιατί δεν μπορώ να το πω», μου λέει ο πρώην διπλωμάτης, που έχει μάθει να μην ανοίγεται, ειδικά όταν ένα θέμα αφορά τη CIA.

Οταν του λέω ότι αυτός που γνώριζε ήταν ο Τσαρλς Φάντις γελάει τρανταχτά και του επισημαίνω ότι όταν τον πήγαν στο τμήμα είπε στους αστυνομικούς ότι είναι ο Β΄γραμματέας της αμερικανικής πρεσβείας και ότι αν δεν τον αφήσουν θα υπάρξει διπλωματικό επεισόδιο.

«Μα όντως ήταν Β΄ Γραμματέας στην πρεσβεία», μού τονίζει ο πρώην διπλωμάτης, που λόγω της ιδιότητάς του η οποία ενίοτε επιβάλλει τη μυστικότητα, ειδικά σε τέτοια θέματα, αποφεύγει μια πιο εξειδικευμένη ανάλυση για το συγκεκριμένο θέμα.

H γοητευτική Βάλερι Πλέιμ

Η κουβέντα έρχεται στο βιβλίο που έγραψε το 2014, το οποίο εξαντλήθηκε, ενώ τώρα ετοιμάζεται η κυκλοφορία του στα ελληνικά, με λίγες προσθήκες και κάποιες μικρές διορθώσεις.

Του ζητάω να θυμηθεί εκείνο τον Ιούνιο του 2002, όταν έσκασε η βόμβα στα χέρια του Σάββα Ξηρού και άρχισε το ξήλωμα της 17Ν και πώς τον βρήκε η επόμενη μέρα.
«Ηταν μια πολύ περίεργη κατάσταση. Ηταν καλοκαίρι, εγώ ταξίδευα, ο πρέσβης είχε πάει κάπου και σχεδόν όλοι βρισκόντουσαν σε κάποιο προορισμό, όμως αρκετοί επιστρέψαμε άμεσα στην Αθήνα. Θυμάμαι ότι εκείνες τις ημέρες κάθε πρωί έδινα το “παρών” ως επικεφαλής του πολιτικού τομέα στο briefing του πρέσβη με τους τμηματάρχες και τους επικεφαλής των σταθμών της CIA και του FBI στην Αθήνα. Ο πρέσβης μιλούσε κάθε πρωί με τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, προκειμένου να ενημερωθεί για τις τελευταίες εξελίξεις στην υπόθεση και θέλω να πω ότι ο συγκεκριμένος υπουργός έκανε πολύ σωστά τη δουλειά του».

Ο Αμερικανός πρώην διπλωμάτης μού επισημαίνει ότι όπως έχει γράψει στο βιβλίο του «η ήττα της 17Ν ήταν περισσότερο πολιτική και όχι τόσο αστυνομική. Αν σκοτώσεις πολιτικά την οργάνωση, δεν πειράζει αν δεν έχεις βρει όλα τα μέλη της».

Το «Greek Urban Warriors – Resistance and Terrorism 1967-2014» ξεκινάει με το κεφάλαιο της δολοφονίας του σταθμάρχη της CIA στην Αθήνα Ρίτσαρντ Γουέλς.
Κουβεντιάζοντας για τον μόνιμο «συναγερμό» που χτύπησε για τους Αμερικανούς και τις κινήσεις των πρώτων μηνών μετά το χτύπημα, το όνομα του Γκαστ Αβράκωτου που τότε υπηρετούσε στην Αθήνα έρχεται στη μνήμη του.

«Δεν έτυχε να τον γνωρίσω ποτέ, αλλά η φήμη του προηγούνταν, αν και για μένα η πολιτική κρίση του δεν ήταν καθόλου σωστή. Ο Γκαστ ήταν ένα από τα “παλιά” δεξιά παιδιά και δεν καταλάβαινε συχνά ποια ήταν πραγματικά τα αμερικανικά συμφέροντα».

Σε αντίθεση με τον Αβράκωτο, ο Κίσλινγκ γνώρισε καλά τη γοητευτική Βάλερι Πλέιμ το 1990, όταν η ξανθιά πράκτορας έφτασε στην Αθήνα, καλυμμένη με διπλωματική ιδιότητα.

Ηταν η πρώτη της μετάθεση στο εξωτερικό και όπως θυμάται ο πρώην διπλωμάτης «ήταν έξυπνη και ικανή, αλλά οι σχέσεις μας ήταν κοινωνικές κατά βάση εντός και εκτός πρεσβείας».

Τον ρωτάω αν ήξερε ότι η Πλέιμ ήταν πράκτορας του σταθμού της CIA στην Αθήνα και ο πρώην διπλωμάτης γελάει αυθόρμητα πριν απαντήσει θετικά.

«Δεν μπορείς να μην ξέρεις, αλλά πέρα από κάποιες συναντήσεις σε κοινωνικά events δεν μιλούσε καθόλου σε εμένα για το τι κάνει και ήταν καλύτερα που δεν ήξερα, εκτός αν έκανε κάποια βλακεία. Το θέμα είναι ότι όλοι μας λίγο-πολύ κάνουμε την ίδια δουλειά, μαζεύουμε πληροφορίες. Και μαζεύουμε πληροφορίες μιλώντας με ανθρώπους. Η Βάλερι μιλούσε με Ελληνες πολιτικούς, όπως μιλούσα κι εγώ, για να φτιάξεις μια εικόνα της πολιτικής κατάστασης που επικρατεί. Ο σταθμός της CIA στην Αθήνα είχε πολύ καλές σχέσεις με πολιτικούς από διαφορετικές παρατάξεις. Ολοι τους ήταν σίγουροι ότι το κόμμα τους θα κέρδιζε τις επόμενες εκλογές και ήθελαν να το ξέρουμε κι εμείς».

Ο Μπιλ από την Κάρπαθο

Κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας του στην Αθήνα, ο Τζον Μπρέιντι Κίσλινγκ θυμάται αχνά να συναντάει στους διαδρόμους της πρεσβείας τον Βασίλη Βασιλειάδη, ευρύτερα γνωστό ως Γουίλιαμ Μπαζίλ, τον Ελληνοαμερικανό πράκτορα που έστησε τις τηλεφωνικές παρακολουθήσεις στο γνωστό σκάνδαλο των υποκλοπών.

«Νομίζω ότι το θέμα με αυτό τον άνθρωπο είναι ότι αγαπάει την Αμερική, αλλά αγαπάει και την Ελλάδα και το πρόβλημα είναι ότι σε αυτή τη δουλειά υπάρχουν όρια και στεγανά που δεν μπορείς να ξεπεράσεις».

Ο πρώην διπλωμάτης αγαπάει κι αυτός την Αμερική, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε το 2003 να υποβάλει στον τότε υπουργό Εξωτερικών την παραίτησή του, η οποία έγινε θέμα στους «New York Times».

«Παραιτήθηκα γιατί τότε η διπλωματία δεν έπαιζε τον ρόλο που πρέπει να επιτελεί. Εγώ θέλω να είμαι χρήσιμος σε κάτι και όταν όλες οι γνώσεις και η αναλυτική σου ικανότητα δεν εισακούγονται, κάνεις αυτό που σου επιβάλλει η συνείδησή σου».

Μετά την παραίτησή του, ο Κίσλινγκ δίδαξε έναν χρόνο στο πρόγραμμα Ελληνικών Σπουδών του Πρίνστον και επέστρεψε στη χώρα που είχε αγαπήσει για να μείνει μόνιμα.
Τον ρωτάω αν μετάνιωσε που παραιτήθηκε από το διπλωματικό σώμα και είναι απόλυτα ξεκάθαρος, δύο δεκαετίες μετά: «Οχι, δεν μετάνιωσα. Ηταν η σωστή απόφαση αλλά το πρόβλημα είναι ότι ένας διπλωμάτης πρέπει να είναι τόσο διπλωμάτης όσο και γραφειοκράτης και το πιο σημαντικό του ακροατήριο είναι η Ουάσινγκτον και όχι η χώρα που έχει τοποθετηθεί. Εγώ όμως επέλεξα να ακούω και να κουβεντιάζω με τους Ελληνες».