Τελικά ο μεγαλύτερος αντίπαλος για τον Κυριάκο Μητσοτάκη είναι η φουσκωμένη αυτοπεποίθησή του. Κάθε φορά που αυτή η «ακλόνητη» σιγουριά έρχεται αντιμέτωπη με την πραγματικότητα ο πρωθυπουργός βιώνει την ίδια οδυνηρή προσγείωση. Αλλά δεν δείχνει να μαθαίνει.

• Από τον Βασίλη Γαλούπη

Ηταν πέντε ημέρες πριν μιλήσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο αμερικανικό Κογκρέσο, τον Μάιο 2022, όταν έδινε ακόμα μία μονομαχία με τον Αλέξη Τσίπρα στην ελληνική Βουλή.

Ο πρωθυπουργός παρενέβη εκνευρισμένος τέσσερις φορές φωνάζοντας «είναι ψέμα, είναι ψέμα» και κουνώντας τα χέρια εμφατικά προς τον Τσίπρα, ο οποίος ήταν στο βήμα κι έλεγε:

«Κύριε Μητσοτάκη, φεύγετε αύριο και πηγαίνετε στις ΗΠΑ. Οταν ανακοινώσατε ότι θα φέρετε τη συμφωνία (σ.σ.: για την αμοιβαία αμυντική συνεργασία Ελλάδας – ΗΠΑ) προς ψήφιση δεν είχε διαρρεύσει ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν έχει εγκρίνει να δώσει 40 νέα F-16 στην Τουρκία για να αλλάξει τις ισορροπίες. Δεν το είχε ανακοινώσει. Το τι είναι ψέμα και τι είναι αλήθεια θα φανεί όταν θα σταθείτε δίπλα δίπλα με τον Αμερικανό πρόεδρο, όταν από τα χείλη σας θα βγει αυτό που λέτε τώρα εδώ ότι είναι ψέμα και όταν ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος θα διαψεύσει κατηγορηματικά ότι θα δοθούν 40 νέα F-16 και θα εκσυγχρονιστούν άλλα 80 προς όφελος της Τουρκίας αλλάζοντας τις ισορροπίες στο Αιγαίο. Τότε θα μου πείτε ότι είναι ψέμα».

Η ιστορία απέδειξε πως ήταν ο Ελληνας πρωθυπουργός που έλεγε ψέματα. Ηταν αλήθεια ότι η Τουρκία θα προμηθευτεί 40 F-16, αλλά και κιτ εξοπλισμών αναβάθμισης για ακόμη 79 αεροσκάφη.

Οσο η ελληνική κυβέρνηση βάλτωνε επαναπαυμένη στις… δάφνες εκείνης της υπερτιμημένης ομιλίας στο Κογκρέσο, στις 17 Μαΐου 2022, και παραπλανούσε για το υπαρξιακό ζήτημα της ισορροπίας στο Αιγαίο, η τουρκική διπλωματία ασκούσε όλη της την ισχύ για να πάρει όσα ήθελε με τα ελάχιστα ανταλλάγματα. Συγκεκριμένα, με μια «φτηνή» υπογραφή του Ερντογάν για τη Σουηδία, μια χώρα πλήρως αδιάφορη γεωπολιτικά για την Αγκυρα.

Αυτό που αποδεικνύεται στην πράξη είναι ότι όσο ο Ερντογάν εκβίαζε τον Μπάιντεν μέσω… Στοκχόλμης, η ελληνική πλευρά περίμενε μοιρολατρικά το πράσινο φως της Ουάσινγκτον για τα F-35, που ήταν σε ομηρία μέχρι να πει το «ναι» στο ΝΑΤΟ ο Τούρκος πρόεδρος. Ασφαλώς και η ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της χώρας με τα F-35 είναι μια θετική εξέλιξη κι αυτό δεν αμφισβητείται. Είναι, όμως, μια νίκη που συνοδεύεται και από σημαντικές ήττες, αλλά και από κρίσιμα ερωτήματα.

Από την επιστολή του Αμερικανού ΥΠΕΞ Μπλίνκεν γίνεται σαφές ότι η χώρα μας θεωρείται δεδομένη πατερίτσα της Ουκρανίας. Υπάρχει μια αναφορά για ένα ευτελές ποσό 30.000.000 ευρώ ως αντάλλαγμα για αμυντικές προμήθειες της Αθήνας προς το Κίεβο και ακόμα μία, στην οποία επισημαίνεται το αμερικανικό ενδιαφέρον «για τις αμυντικές δυνατότητες που η Ελλάδα θα μπορούσε να μεταβιβάσει ή να πουλήσει στην Ουκρανία».

Το δεύτερο συμπέρασμα έχει να κάνει με τα αεροσκάφη, τους κινητήρες, τα τεθωρακισμένα, τα πλοία, τις τέσσερις φρεγάτες και «διάφορα φορτηγά οχήματα και ρυμουλκούμενα» που οι ΗΠΑ θα δώσουν στην Ελλάδα, επειδή θεωρούνται «πλεονάζοντα αμυντικά υλικά». Αυτό σημαίνει ότι για τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις όσα «επιχορηγούν» στη χώρα μας είναι προς απόσυρση. Είτε παλιά, είτε με αστοχίες. Κοινώς, είναι προς ανακύκλωση.

Ο Μπλίνκεν θα υποβάλει στο Κογκρέσο και το αίτημα για τα «έως 40 νέα F-35», ενώ θα εξεταστούν και οι «ελληνικές ανάγκες, σε περίπτωση που καταστούν διαθέσιμα αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού τύπου KC-135». Εκτός από τα C-130H, «το Υπουργείο Αμυνας εργάζεται για την παροχή δεδομένων σχετικά με τις τιμές και τη διαθεσιμότητα για μια αγορά από την Ελλάδα νέων C-130J». Το κόστος για τα F-35 υπολογίζεται στα 8,6 δισ. δολάρια.

Οπως ανακοίνωσαν οι ΗΠΑ, το εκτιμώμενο κόστος για την Τουρκία είναι 23 δισ. δολ. για 40 νέα αεροσκάφη F-16 και εκσυγχρονισμό 79 υπαρχόντων αεροσκαφών F-16 σε V-Configuration. Η Τουρκία, όμως, θα πάρει και δεκάδες κινητήρες, εκατοντάδες πυραύλους και βόμβες, κρυπτογραφικό εξοπλισμό, πλήρη υλικοτεχνική και προγραμματική υποστήριξη.

Δίχως, μάλιστα, να θίγεται καν το ζήτημα των ρωσικών S-400 που διαθέτει η Αγκυρα.
Οι ΗΠΑ, μάλιστα, υπερτονίζουν τον ρόλο του «συμμάχου του ΝΑΤΟ» για την Τουρκία, θεωρώντας την πυλώνα σταθερότητας στην περιοχή.

Οκτώ ερωτήματα

Και κάπου εδώ αρχίζουν τα ερωτήματα:

1. Ποιο είναι το κόστος επισκευών, προμήθειας ανταλλακτικών και συντήρησης όλων των πλεοναζόντων αμυντικών συστημάτων που δίνουν οι ΗΠΑ στην Ελλάδα; Μπορούν να αξιοποιηθούν άμεσα, είναι απαραίτητα για τις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις και σε ποιο βάθος χρόνου θα διατηρηθούν «μάχιμα»; Θυμίζουμε ότι για την προμήθεια των ελικοπτέρων Kiowa δικαιώθηκαν όσοι έλεγαν ότι για να «αναστηθούν» θα κοστίσει, ενώ κάποια εξ αυτών φαίνεται ότι… πνίγηκαν παρατημένα στο Στεφανοβίκειο.
2. Για ποιο λόγο ο Μπλίνκεν θεωρεί μόνο την Ελλάδα αμυντική αποθήκη της Ουκρανίας, αλλά από πουθενά δεν προκύπτει τέτοια απαίτηση και από την Τουρκία, που κάνει διπλό παιχνίδι με Ρωσία – Ουκρανία και αγοραπωλησίες;
3. Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα παραλαβής των F-35; Και γιατί ο Μπλίνκεν κάνει λόγο για «έως 40 αεροσκάφη»; Υπάρχει η πιθανότητα η Ελλάδα να παραλάβει λιγότερα; Αντίθετα, για την Τουρκία δεν υπάρχει σε καμία από τις αγορές το «έως». Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα της «Καθημερινής», που επικαλείται καλά πληροφορημένες πηγές, «ήδη η Αθήνα κατευθύνεται σε έναν πιο περιορισμένο αριθμό αεροσκαφών F-35 σε πρώτη φάση, συγκεκριμένα 12 αντί για 20», κι αυτό επειδή υπάρχει «ανησυχία για τον δημοσιονομικό χώρο που υφίσταται για νέα εξοπλιστικά».
4. Ενας από τους μεγάλους «εχθρούς» του F-35 θεωρείται το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα S-400 που διαθέτει η Τουρκία. Εχουν εξεταστεί η αποτελεσματικότητα των πράγματι σύγχρονων F-35, ειδικά στο Αιγαίο, και η ικανότητα να συν-λειτουργήσουν με τα ήδη υπάρχοντα ελληνικά συστήματα; Με τι όπλα θα εξοπλιστούν; Στην επιστολή έγκρισης των τουρκικών F-16 αναφέρονται με λεπτομέρειες όλα τα όπλα που θα φέρουν. Οχι, όμως, και για τα ελληνικά F-35.
5. Ιπτάμενοι της Πολεμικής Αεροπορίας μας έχουν δηλώσει δημόσια ότι τα F-35 έχουν κεντρικό σύστημα ελέγχου και δεν θα παίρνουν μπροστά για επιχειρήσεις κατά της Τουρκίας, που είναι «σύμμαχος» χώρα.
6. Πόσο πραγματικά δωρεάν είναι το «πολύ μεγάλο αμερικανικό πακέτο εξοπλισμών», για το οποίο μίλησε ο πρωθυπουργός και που ήδη η αντιπολίτευση αμφισβητεί;
7. Θα χρειαστεί η δημιουργία και νέας βάσης για να υποδεχτεί τα F-35;
8. Πόσο μπορεί να λειτουργήσει στην πράξη η αφελής -έως ανόητη- συζήτηση περί απαίτησης για… δέσμευση του ανεξέλεγκτου και αναξιόπιστου Ερντογάν να μη χρησιμοποιήσει τα νέα F-16 του κατά της Ελλάδας;

 

Η αλήθεια είναι ότι βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή ενός υπερατλαντικού πάρε δώσε που θα έχει κι άλλα επεισόδια. Αυτό που δεν αμφισβητείται πια είναι ότι οι ΗΠΑ δεν αντιμετωπίζουν καν το ίδιο το «καλό» και πειθήνιο παιδί (Ελλάδα) και το άτακτο που απειλεί και εκβιάζει (Τουρκία). Φαίνεται ξεκάθαρα ότι νταντεύουν περισσότερο τον Ερντογάν. Και είναι ίσως αυτό που πρέπει να προβληματίσει περισσότερο την κυβέρνηση του «κατευνασμού».

Κουβέντα στην επιστολή Μπλίνκεν για τη διαδικασία αγορά των μαχητικών

«Αγαπητέ κ. πρωθυπουργέ,

Το αμυντικό εμπόριο με τους συμμάχους μας στο NATO αποτελεί θεμελιώδες συστατικό των προσπαθειών μας να τονώσουμε την ευρωπαϊκή ασφάλεια και να ενισχύσουμε τις συλλογικές αποτρεπτικές και αμυντικές δυνατότητες της Συμμαχίας. Προς αυτόν τον σκοπό, έχουμε επιδιώξει να συνεργαστούμε στενά με την Ελλάδα ώστε να προωθήσουμε τα κοινά συμφέροντά μας και τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια, που είναι ζωτικής σημασίας για τη συνέχιση της διεθνούς τάξης που εδράζεται σε κανόνες.

Αυτή η ισχυρή διμερής σχέση συνιστά απόδειξη των σταθερών δεσμών μεταξύ των εθνών μας και με ενθαρρύνει η πρόοδος που έχουμε επιτελέσει μαζί στο πλαίσιο της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας ΗΠΑ – Ελλάδας ώστε να διατηρήσουμε ισχυρά, ικανά και διαλειτουργικά στρατεύματα.

Ενώ υπόκειται στην κυβέρνηση των ΗΠΑ να ικανοποιήσει όλα τα σχετικά νομοθετικά προαπαιτούμενα, συμπεριλαμβανομένης της γνωστοποίησης στο Κογκρέσο, προτιθέμεθα να διευρύνουμε την εταιρική συνεργασία μας σε θέματα ασφάλειας ως εξής:

Πρώτον, στις 27 Σεπτεμβρίου 2022 ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες γνωστοποίησης στο Κογκρέσο όσον αφορά επιχορήγηση Ξένης Στρατιωτικής Χρηματοδότησης (Foreign Military Financing, FMF) ύψους 30.000.000 δολαρίων για αμυντικές προμήθειες της Ελλάδας, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η κρίσιμη στήριξη προς την Ουκρανία. Στις 24 Οκτωβρίου 2023 οι Ηνωμένες Πολιτείες κατένειμαν επιπρόσθετα 30.000.000 δολάρια σε βοήθεια για την Ελλάδα με τη διαδικασία της FMF, ώστε να ενθαρρύνουν περαιτέρω δωρεές.

Δεύτερον, έχουμε ήδη γνωστοποιήσει στο Κογκρέσο τις παρακάτω προτεινόμενες επιχορηγήσεις στην Ελλάδα, με το πρόγραμμα του Πλεονάζοντος Αμυντικού Υλικού (Excess Defense Articles, EDA):

Δύο αεροσκάφη C-130H, από τα Πλεονάζοντα Αμυντικά Υλικά,

Δέκα κινητήρες για αεροσκάφη P-3, Πλεονάζοντα Αμυντικά Υλικά και 60 τεθωρακισμένα οχήματα μάχης Bradley, ως Πλεονάζοντα Αμυντικά Υλικά.

Τρίτον, θα υποβάλουμε για γνωστοποίηση στο Κογκρέσο τα ακόλουθα, προς μεταφορά στην Ελλάδα:

Εως 40 νέα αεροσκάφη F-35 μέσω Στρατιωτικών Πωλήσεων Εξωτερικού, τρία πλοία κλάσης Protector, ως Πλεονάζοντα Αμυντικά Υλικά, και διάφορα φορτηγά οχήματα και ρυμουλκούμενα, ως Πλεονάζοντα Αμυντικά Υλικά.

Τέταρτον, θα υποβάλουμε στο Κογκρέσο προτεινόμενη νομοθετική πρόταση για τη μεταφορά πλοίων, με αίτημα να παράσχει την απαραίτητη νομική εξουσιοδότηση για τη μεταφορά στην Ελλάδα έως και τεσσάρων φρεγατών τύπου LCS, ως Πλεονάζον Αμυντικό Υλικό.

Πέμπτον, συνεχίζουμε να ενδιαφερόμαστε για τις αμυντικές δυνατότητες που η Ελλάδα θα μπορούσε να μεταβιβάσει ή να πουλήσει στην Ουκρανία. Εάν αυτές οι δυνατότητες ενδιαφέρουν την Ουκρανία, και εκκρεμούσας της αξιολόγησης της κατάστασης και της αξίας τους από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, μπορούμε να διερευνήσουμε ευκαιρίες για πιθανή πρόσθετη Χρηματοδότηση Ξένων Ενόπλων Δυνάμεων ύψους μέχρι 200.000.000 δολαρίων για την Ελλάδα.

Εκτον, θα δώσω προτεραιότητα στην Ελλάδα ώστε να παραλάβει πλεονάζοντα Mine Resistant Ambush Protected (MRAP) vehicles (οχήματα Ανθεκτικά σε Νάρκες, Προστατευμένα από Ενέδρες), όταν αυτά καταστούν διαθέσιμα κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους, και θα εξετάσω τις ελληνικές ανάγκες σε περίπτωση που καταστούν διαθέσιμα αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού τύπου KC-135. Εκτός από τα C-130H, το υπουργείο Αμυνας εργάζεται για την παροχή δεδομένων σχετικά με τις τιμές και τη διαθεσιμότητα για μια αγορά από την Ελλάδα νέων C-130J.

Η Ελλάδα έχει κάνει αξιοσημείωτα βήματα προόδου για τον εκσυγχρονισμό των αμυντικών της δυνατοτήτων. Προσβλέπω στην ενίσχυση της συνεργασίας μας και στην ανάπτυξη μιας πιο ισχυρής στρατηγικής σχέσης μεταξύ των ενόπλων δυνάμεών μας.

Με εκτίμηση,
Αντονι Μπλίνκεν».

 

Οι ΗΠΑ για τα εξοπλιστικά της Τουρκίας

Η αντίστοιχη επιστολή του Αμερικανού υπ. Εξωτερικών προς τον Ερντογάν δεν έχει προς το παρόν δοθεί στη δημοσιότητα από την τουρκική κυβέρνηση. Παρά ταύτα, η αμερικανική Υπηρεσία Συνεργασίας για την Αμυντική Ασφάλεια, που ανήκει στο Υπουργείο Αμυνας των ΗΠΑ, έδωσε στη δημοσιότητα ένα μακροσκελέστατο ανακοινωθέν για την απόκτηση και τον εκσυγχρονισμό αεροσκαφών F-16 από την Τουρκία.

Μεταξύ άλλων αναφέρει:

«Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αποφάσισε να εγκρίνει τη στρατιωτική πώληση στη Δημοκρατία της Τουρκίας για απόκτηση και εκσυγχρονισμό αεροσκαφών F-16 και σχετικού εξοπλισμού για το εκτιμώμενο κόστος των 23 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η Δημοκρατία της Τουρκίας ζήτησε να αγοράσει 40 νέα αεροσκάφη F-16 και να εκσυγχρονίσει 79 υπάρχοντα αεροσκάφη F-16 σε V-Configuration.

Το αίτημα περιλαμβάνει:
– 32 αεροσκάφη F-16 C Block 70
– 8 αεροσκάφη F-16 D Block 70

Επίσης η Τουρκία θα λάβει πάμπολλα διάφορα συστήματα, όπως ενδεικτικά:
– 48 κινητήρες F110-GE-129D
– Ενσωματωμένα Viper Electronic Warfare Suite για τα F-16
– 952 προηγμένους πυραύλους αέρος-αέρος μέσου βεληνεκούς (AMRAAM) AIM-120C-8
– 864 βόμβες μικρής διαμέτρου GBU-39/B
– 96 πυραύλους AGM-88B High-Speed Anti-Radiation Missiles (HARM)
– 96 πυραύλους (AARGM)
– 10 πυραύλους CATM
– 401 πυραύλους AIM-9X Block II Sidewinder και (12) CATMs
– Κρυπτογραφικές συσκευές και κρυπτογραφικό εξοπλισμό
– Ενσωμάτωση αεροσκαφών, ηλεκτρονικών συστημάτων και όπλων, υποστήριξη δοκιμών και εξοπλισμό
– Κιτ αναβάθμισης σημαντικού εκσυγχρονισμού για αεροσκάφη F-16 Block 40 και Block 50+, και τροποποιήσεις του Προγράμματος Επέκτασης Ζωής Υπηρεσιών (SLEP)
– Πλήρη υλικοτεχνική και προγραμματική υποστήριξη.

Αυτή η προτεινόμενη πώληση θα υποστηρίξει τους στόχους εξωτερικής πολιτικής και την εθνική ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών, βελτιώνοντας τις αεροπορικές δυνατότητες και τη διαλειτουργικότητα ενός Συμμάχου του ΝΑΤΟ που αποτελεί δύναμη για πολιτική και οικονομική σταθερότητα στην Ευρώπη».