Αυτόν τον Ιανουάριο συμπληρώνονται 26 χρόνια από τον θάνατο του θρυλικού Ελληνα ηθοποιού Τέλι Σαβάλας.

Ο Τέλι Σαβάλας έμεινε στην ιστορία του αμερικανικού κινηματογράφου και της τηλεόρασης κυρίως για τον ρόλο του στη σειρά «Κότζακ», που από την πρώτη σεζόν της (1972-73) έφτασε στο top-10 των ΗΠΑ. Σήμα κατατεθέν του το γλειφιτζούρι αλλά και το φαλακρό  λουκ, το οποίο επέλεξε μετά από έναν ρόλο που υποδύθηκε το 1965.

Από εφημεριδοπώλης και λούστρος

Ο Τέλι Σαβάλας γεννήθηκε ως Αριστοτέλης Σαβάλας στη Νέα Υόρκη, τον Ιανουάριο του 1922. Ηταν το δεύτερο -από τα πέντε- παιδιά του Νίκου και της Χριστίνας Τσαβαλά, Ελλήνων μεταναστών που κατάγονταν από τη Λακωνία. Ο πατέρας του λειτουργούσε ένα εστιατόριο στη Νέα Υόρκη, όμως προκειμένου να στηρίξει την οικογένειά του ο Τέλι Σαβάλας ξεκίνησε να δουλεύει από την ηλικία των 8.

Σύμφωνα με κύκλους της οικογένειας, ο μικρός Αριστοτέλης εργάστηκε ως εφημεριδοπώλης αλλά και ως λούστρος, ενώ τα πρώτα χρόνια της ζωής του -μέχρι και το γυμνάσιο- μιλούσε μόνο ελληνικά, κάτι που είχε επιβάλλει ο πατέρας του στο σπίτι.

Ο Τέλι Σαβάλας αποφοίτησε το 1942, σε ηλικία 20 ετών, και στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, εργάστηκε για το υπουργείο Εξωτερικών, μεταδίδοντας τη σειρά του “Your Voice of America”. Αμέσως μετά προσελήφθη από το δίκτυο ABC News, μια εμπειρία που έβαλε τα θεμέλια για τη μεγάλη του καριέρα.

Η είσοδος του Τέλι Σαβάλας στην ηθοποιία

Μέχρι και το 1957, ο Τέλι Σαβάλας είχε καταφέρει να αποφοιτήσει από το τμήμα ψυχολογίας του πανεπιστημίου Κολούμπια, ενώ είχε αποκτήσει συνεργασία με το Ινστιτούτο Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ. Παρά ταύτα, ουδεμία σχέση είχε με την ηθοποιία. Αυτό έμελλε να αλλάξει όταν έκλεισε τα 35 του.

Σύμφωνα με τη «Μηχανή του Χρόνου», σε μια οντισιόν του δικτύου CBS, ο Τέλι Σαβάλας πήγε για να στηρίξει ψυχολογικά έναν φίλο του ηθοποιό. Ο σκηνοθέτης όμως, πρόσεξε το παρουσιαστικό του Ελληνοαμερικανού και του ζήτησε να παίξει ένα μικρό ρόλο. Η συμμετοχή αυτή του άνοιξε τον δρόμο για συμμετοχή και σε νέα σίριαλ, αλλά και κινηματογραφικές παραγωγές.

Μια ερμηνεία του, μάλιστα, στην ταινία Matter of Conviction, εντυπωσίασε τον Μπαρτ Λάνκαστερ. Έτσι, του ζήτησε να παίξει στην ταινία Birdman of Alcatraz (1962), με τον Τέλι Σαβάλας να κερδίζει το Οσκαρ Β’ ανδρικού ρόλου, υποδυόμενος τον φυλακισμένο Φίτο Γκόμεζ.

Η εποχή του «Κότζακ»

Παρά τις επιτυχημένες του εμφανίσεις σε κινηματογραφικές παραγωγές του Χόλιγουντ, ο Τέλι Σαβάλα θα έμενε στην ιστορία για τη σειρά «Κότζακ», όπου υποδύθηκε τον ομώνυμο αστυνόμο, με το γλειφιτζούρι στο στόμα και το εμβληματικό ξυρισμένο κεφάλι.

Η σειρά «έπαιξε» από το 1973 μέχρι το 1978. Οι LA Times, σε σχετικό τους δημοσίευμα, υποστήριξαν ότι ο «Κότζακ» και ο Τέλι Σαβάλος έβαλαν τα θεμέλια για ρεαλιστικές αστυνομικές σειρές όπως το “Hill Street Blues” και το “NYPD blue”. «Πάντα έλεγε “πως θα μπορούσε να είναι καλύτερα; Είμαι ένας τύπος από τη Νέα Υόρκη που υποδύομαι έναν… τύπο από τη Νέα Υόρκη”» έγραφαν στο αφιέρωμά τους οι LA Times.

Στο αφιέρωμα τονίζεται ότι ο Τέλι Σαβάλας, ακόμα και πριν τον «Κότζακ», ήταν ένας από τους πιο δραστήριους και δημοφιλείς ηθοποιούς του Χόλιγουντ καθώς και ότι παρέμεινε ενεργός στην τηλεόραση και στον κινηματογράφο για αρκετά ακόμη χρόνια μετά τη «δύση» της εκπομπής.

Η περιφρόνηση στον χουντικό Παττακό

Μια από τις άγνωστες ιστορίες από τον βίο του Τέλι Σαβάλα είναι εκείνη της συνάντησής του με συνταγματάρχες του χουντικού καθεστώτος, οι οποίοι λάτρευαν τις φωτογραφίες με καλλιτέχνες. Σύμφωνα με τη «Μηχανή του Χρόνου», κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης του Τέλι Σαβάλα στην Ελλάδα δέχθηκε πρόσκληση από τον συνταγματάρχη Ιωάννη Λαδά, να συναντηθούν στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης.

Εκεί βρισκόταν και ο δικτάτορας Στυλιανός Παττακός, ο οποίος επιθυμούσε διακαώς να φωτογραφηθεί με τον Σαβάλας. Ο Παττακός στήθηκε τότε μπροστά σε ένα χάρτη και δείχνοντας πάνω σε αυτόν, άρχισε να λέει στον διάσημο σταρ τα «κατορθώματα» του καθεστώτος, με πληθώρα λεπτομερειών για τις πτήσεις που πραγματοποιούν οι συνταγματάρχες καθημερινά.

Ο Σαβάλας δεν είχε λόγο να φοβηθεί ως σταρ και πολίτης των ΗΠΑ και διέκοψε τον Παττακό με τη θρυλική, χλευαστική φράση:  «Πατριώτη, με τόσες πτήσεις ζαλίστηκα. Εχεις κανένα χάπι για τη ναυτία;»

Ελληνας μέχρι τέλους

Ο Τέλι Σαβάλας αγαπούσε την Ελλάδα και ουδέποτε έκρυψε την καταγωγή του. Αντιθέτως δήλωνε με περηφάνεια Ελληνας, παρότι είχε γεννηθεί στις ΗΠΑ. Τρανή απόδειξη είναι ο όρος που είχε βάλει για τον ρόλο του στο «Κότζακ», ότι ο χαρακτήρας του θα ήταν… Ελληνοαμερικανός (Κοτζακόπουλος).

Σε μια σπάνια τηλεοπτική συνέντευξή του στον Νάσο Αθανασόπουλο είχε πει: «Να μη χάσουμε τη γλώσσα, να μη χάσουμε τη θρησκεία, κι αυτή την περηφάνια που είμαστε Ελληνες. Το αίμα νερό δεν γίνεται και ο ελληνισμός δεν χάνεται ποτέ, ούτε η αγάπη για την χώρα».

Δείτε τη συγκινητική συνέντευξη του Τέλι Σαβάλας: