Στα χαρτιά, η Ελλάδα δεν έχει πλούσιους… Σε απίστευτα ύψη το ιδιωτικό χρέος της Ελλάδας – Μαύρο χάλι η οικονομία
Εισόδημα άνω των 100.000 δηλώνουν μόνο 27.000 πολίτες, ενώ 4 στους 10 εμφανίζονται να ζουν με 5.000 ευρώ ετησίως – Μπαράζ κατασχέσεων και μηνύσεων στους οφειλέτες από το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Εισφορών
Ενώ το ελληνικό φορολογικό σύστημα καταλαμβάνει τις τελευταίες ημέρες κυρίαρχη θέση στην προεκλογική ατζέντα, οι αριθμοί και τα επίσημα στοιχεία των φορολογικών δηλώσεων αναδεικνύουν τις ελληνικές «ιδιαιτερότητες»: Στα χαρτιά, η Ελλάδα δεν έχει πλούσιους. Ατομικό εισόδημα άνω των 100.000 ευρώ δηλώνουν μόνο 27.000 πολίτες, ενώ οι τέσσερις στους δέκα εμφανίζονται να ζουν με 5.000 ευρώ τον χρόνο.
Ατομική ακίνητη περιουσία άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ έχουν λιγότεροι από 15.000 ιδιοκτήτες ενώ μεγάλες καταθέσεις στις Τράπεζες άνω των 100.000 ευρώ έκαστος διαθέτουν λιγότεροι από 70.000 καταθέτες.
Από το σύνολο των περίπου 300.000 νομικών προσώπων που δραστηριοποιούνται στη χώρα, μόλις 10.000 δηλώνουν φορολογητέα κέρδη άνω των 150.000 ευρώ, που σημαίνει ότι ακόμη λιγότερα (δεδομένου ότι πρέπει να αφαιρεθούν ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων και η προκαταβολή φόρου) είναι σε θέση να μοιράσουν μερίσματα άνω των 100.000 ευρώ. Αντίθετα, 235.000 νομικά πρόσωπα από το σύνολο των περίπου 300.000 –δηλαδή περίπου οι 8 στις 10 εταιρείες– έχουν ή ζημίες ή κέρδη μικρότερα από αυτά που αποκομίζει πλέον ο εργαζόμενος που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό (10.000 ευρώ ετησίως). Τι δείχνουν όλα αυτά τα στοιχεία; Ότι το κρίσιμο στην Ελλάδα είναι να αποκαλυφθούν και να αποτυπωθούν σωστά τα εισοδήματα, οι περιουσίες και τα κέρδη, ώστε να σχεδιαστεί με μεγαλύτερη δικαιοσύνη η φορολογική πολιτική.
Οι αδικίες του φορολογικού συστήματος παραμένουν, και μάλιστα εντείνονται με την πάροδο των ετών. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα, η πλήρης ανατροπή του συσχετισμού στην αναλογία των άμεσων φόρων με τους έμμεσους. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, τα έσοδα από την έμμεση φορολογία έχουν φτάσει πλέον στα 33,2 δισ. ευρώ (για το 2022) και αντιστοιχούν στο 60% των συνολικών φορολογικών εσόδων από περίπου 53%-54% που ήταν προ 10ετίας. Η ανατροπή της σχέσης χωρίς να επηρεαστούν τα φορολογικά έσοδα προϋποθέτει τη λεγόμενη «διεύρυνση της φορολογικής βάσης», καθώς χωρίς αυτή θα προκύψει υπερφορολόγηση αυτών που ήδη δηλώνουν τα κέρδη, τα εισοδήματα ή τα περιουσιακά τους στοιχεία.
Τι δείχνει η στατιστική των επιχειρήσεων στην Ελλάδα; Τα συνολικά φορολογητέα κέρδη των νομικών προσώπων της χώρας είναι 14 δισ. ευρώ. Αναμένεται μάλιστα ότι στις φετινές φορολογικές δηλώσεις θα καταγραφεί σημαντική αύξηση λόγω των επιδόσεων που είχαν κυρίως οι μεγάλες εταιρείες το 2022. Από τα 14 δισ. ευρώ, τα 12 δισ. ευρώ μοιράζονται 11.000 νομικά πρόσωπα με κέρδη (ανά επιχείρηση) προ φόρων άνω των 150.000 ευρώ. Αρα το θέμα της φορολογικής αντιμετώπισης τόσο περιορισμένου αριθμού εταιρειών (είτε αφορά τα μερίσματα είτε έκτακτες φορολογίες κ.λπ.) εξετάζεται κάθε φορά (λόγω του περιορισμένου αριθμού) σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις που μπορούν να προκύψουν στην οικονομική δραστηριότητα (π.χ. μεταφορά έδρας, απολύσεις, μεγαλύτερη φοροδιαφυγή, φορολογικός ανταγωνισμός από τρίτες χώρες κ.λπ.).
Στο πεδίο των ακινήτων, οι δύο στους τρεις ιδιοκτήτες (πάνω από 4,7 εκατομμύρια άτομα) έχουν ατομική περιουσία που δεν υπερβαίνει τις 60.000 ευρώ, ενώ περίπου 650.000 ιδιοκτήτες επιπλέον δεν ξεπερνούν καν το φράγμα των 80.000 ευρώ. Άρα οι τρεις στους τέσσερις έχουν επιβαρύνσεις της τάξεως των μερικών δεκάδων ή μερικών εκατοντάδων ευρώ. Περίπου 1,7 εκατομμύριο ιδιοκτήτες πληρώνουν έως 100 ευρώ, περίπου 3,2 εκατομμύρια καταβάλλουν από 101 έως 500 ευρώ και 1,4 εκατομμύριο από 501 έως 5.000 ευρώ. Από 5.000 ευρώ και άνω πληρώνουν περίπου 35.000 φυσικά πρόσωπα, ενώ οι «εκατομμυριούχοι» ιδιοκτήτες που καταβάλλουν πάνω από 500.000 ευρώ έκαστος δεν ξεπερνούν καν τους 500. Στην Ελλάδα, οι έχοντες ατομική περιουσία άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ είναι μόνο 15.000 άτομα.
Όσον αφορά τα φυσικά πρόσωπα, η δυσκολία στο να οριστεί η λεγόμενη «μεσαία τάξη» στην Ελλάδα έχει να κάνει με τον τεράστιο αριθμό φυσικών προσώπων που δηλώνουν εξαιρετικά χαμηλές αποδοχές. Αν κάποιος χωρίσει τους φορολογουμένους σε «τεταρτημόρια» (είναι η πρακτική που ακολουθεί η ΕΛΣΤΑΤ για την έρευνα οικογενειακών προϋπολογισμών) θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το «μεσαίο» 50% (εξαιρουμένων δηλαδή αυτών που ανήκουν στο «φτωχότερο» 25% και αυτών που ανήκουν στο υψηλότερο 25%) θα συμπεριλαμβάνει και έχοντες ατομικό εισόδημα ακόμη και κάτω των 6.000-7.000 ευρώ ετησίως (πολύ απλά διότι οι 4 στους 10 εμφανίζουν ετήσιες αποδοχές κάτω των 5.000 ευρώ).
Η χάραξη της φορολογικής πολιτικής λαμβάνει υπόψη της και τις λεγόμενες ελαστικότητες:
1. Η μεγάλη αύξηση των κρατήσεων στην Ελλάδα στους αυτοαπασχολούμενους (σύνδεση ασφαλιστικών εισφορών με το εισόδημα, φορολογικός συντελεστής 22% στο πρώτο κλιμάκιο, εισφορά αλληλεγγύης) που καταγράφηκε το 2016-2017, περιόρισε τα φορολογητέα κέρδη της συγκεκριμένης ομάδας στα 3,4-3,5 δισ. ευρώ.
2. Τα διανεμόμενα μερίσματα αυξήθηκαν μετά τη μείωση του φορολογικού συντελεστή και από το 1,5 δισ. ευρώ το 2018 και το 2019 πήγαν στα 5,6 δισ. ευρώ και στα 4,1 δισ. ευρώ το 2020 και το 2021 αντίστοιχα.
Σε απίστευτα ύψη το ιδιωτικό χρέος της Ελλάδας – Μαύρο χάλι η οικονομία
Στα ύψη έχει εκτοξευθεί το «κόκκινο» ιδιωτικό χρέος, την ώρα που τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου (που αποχώρησαν λόγω των εκλογών) διαφήμιζαν όλους τους προηγούμενους μήνες ότι η κατάσταση έχει… εξομαλυνθεί λόγω των ρυθμίσεων και του εξωδικαστικού μηχανισμού, ενώ επιχειρηματολογούσαν πως έχουν αυξηθεί οι καταθέσεις των νοικοκυριών.
Τα στοιχεία, πάντως, στην πράξη είναι πολύ διαφορετικά: το «κόκκινο» ιδιωτικό χρέος βρίσκεται πάνω από τα 380 δισ.. ευρώ, όσο είναι δηλαδή και το δημόσιο χρέος, και συγκεκριμένα:
Τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς την Εφορία ανέρχονται στα 113,7 δισ.. ευρώ
Οι οφειλές προς τον ΕΦΚΑ στα 45,67 δισ.. ευρώ
Τα «κόκκινα» δάνεια σε funds αγγίζουν τα 70,68 δισ.. ευρώ
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια σε τράπεζες φτάνουν στα 13,2 δισ.. ευρώ
Το σύνολο των δανείων στις τράπεζες στα 151,75 δισ.. ευρώ.
Θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι τα «κόκκινα» δάνεια στις τράπεζες περιλαμβάνονται στο σύνολο των δανείων, καθώς είτε είναι ενήμερα είτε όχι συνεχίζουν να αποτελούν χρέος του ιδιωτικού τομέα.
Την ίδια ώρα, η Κομισιόν πιέζει την Ελλάδα να βάλει τέλος σε νέες ρυθμίσεις οφειλών, καθώς θεωρεί πως μέρος των οφειλετών που προχωρούν σε ρύθμιση στη συνέχεια χάνουν τις δόσεις και γίνονται ξανά «κόκκινοι», ενώ εκτιμούν πως μόνη λύση είναι ο πτωχευτικός κώδικας.
Σχεδόν 4.000.000 πολίτες έχουν οφειλές στην Εφορία, με περίπου 2.000.000 να κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν αναγκαστικά μέτρα είσπραξης, ήτοι κατασχέσεις και πλειστηριασμούς, ενώ το 40% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές, όταν η τελευταία ρύθμιση χρεών θέτει εκτός 4 στις 5 επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες.
Ωστόσο, όπως αποτυπώνουν τα τελευταία στοιχεία της ΑΑΔΕ, το ενδιαφέρον παραμένει περιορισμένο, με μόλις 13.773 φορολογουμένους συνολικά να έχουν υποβάλει αίτηση για να επανενταχθούν στις παλαιές ρυθμίσεις των 72 και των 120 δόσεων, αλλά και να εντάξουν τις νέες οφειλές της ενεργειακής κρίσης σε 36 ή 72 δόσεις. Είναι ενδεικτικό ότι 8.595 επέλεξαν να αναβιώσουν τις παλαιές ρυθμίσεις των 36-72 δόσεων και των 120 δόσεων, τη στιγμή που τις 120 δόσεις απώλεσαν περίπου 190.000 φορολογούμενοι και τις 36-72 δόσεις περίπου 10.000.
Ακόμα μικρότερο είναι το ενδιαφέρον για τη νέα ρύθμιση των 36-72 δόσεων, καθώς έχουν υποβάλει αίτηση και έχουν πληρώσει την πρώτη δόση της ρύθμισης 5.178 φυσικά και νομικά πρόσωπα ρυθμίζοντας οφειλές 131.798.000 ευρώ. Σε όλες τις περιπτώσεις οι δικαιούχοι – υπόχρεοι έχουν δυνατότητα να υποβάλουν αίτηση έως τις 31 Ιουλίου. Πάντως, δεν αποκλείεται πολλοί πολίτες να είναι σε αναμονή εν όψει και του αποτελέσματος της κάλπης της 25ης Ιουνίου.
Διέξοδος για τους οφειλέτες μπορεί να αποτελεί ο εξωδικαστικός μηχανισμός, σύμφωνα με το οικονομικό επιτελείο, ωστόσο τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν πως το μέτρο δεν κινείται με γοργούς ρυθμούς, λόγω των αυστηρών κριτηρίων. Συγκεκριμένα, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι ρυθμίσεις ανήλθαν τον Μάρτιο σε 5.109 και τον Απρίλιο σε 4.110.
Μέχρι σήμερα μέσω της πλατφόρμας έχουν αξιολογηθεί 10.300 αιτήσεις οφειλών συνολικής αξίας 3,8 δισ. ευρώ και από αυτά έχουν γίνει αποδεκτά από τους οφειλέτες τα 2,1 δισ.. Άλλες 7.200 αιτήσεις συνολικής αξίας 4,7 δισ. βρίσκονται στο στάδιο της οριστικής υποβολής τους και της διαπραγμάτευσης, ενώ στο στάδιο της αρχικής υποβολής και της άντλησης των απαιτούμενων στοιχείων από την πλατφόρμα βρίσκονται άλλες 16.600 αιτήσεις χρεών συνολικής αξίας 9,6 δισ..
Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία:
- Το 74% (13,4 δισ.) των οφειλών αφορά φυσικά πρόσωπα.
- Η πλειονότητα των οφειλών (76%) είναι προς τράπεζες και funds.
- Οι οφειλές άνω του 1.000.000 ευρώ συγκεντρώνουν το 60% (10,9 δισ.) των συνολικών οφειλών και αποτελούν το 10% (3.900) των αιτήσεων.
- Το 91% (16,4 δισ.) των συνολικών οφειλών είναι σε στάδιο καθυστέρησης ή έχει καταγγελθεί.
- Το μέσο ποσοστό διαγραφής για οφειλές προς το Δημόσιο διαμορφώνεται στο 22,2% και προς τράπεζες ή funds στο 32,3%, ενώ το 41% των ρυθμίσεων (629.000.000) έχει λάβει ποσοστό διαγραφής μεγαλύτερο του 30%.
Μπαράζ κατασχέσεων και μηνύσεων στους οφειλέτες από το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Εισφορών
Σε ένα μπαράζ κατασχέσεων και μηνύσεων εναντίον των οφειλετών του ΕΦΚΑ, με χρέη τα οποία δεν παραγράφηκαν, επιδίδεται το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Εισφορών, με στόχο την είσπραξη μέρους των οφειλών. Με βάση το επιχειρησιακό σχέδιο του ΚΕΑΟ, στόχος είναι όλες οι οφειλές, είτε πρόκειται για μικρά ποσά είτε για μεγάλα, ωστόσο ανέκαθεν «εύκολος στόχος» θεωρούνται όσοι χρωστούν λίγα ευρώ.
Μάλιστα, το ΚΕΑΟ έχει κατηγοριοποιήσει τους οφειλέτες ανάλογα με το ύψος των χρεών και θα εφαρμόζει ανάλογα, αναγκαστικά μέτρα. Ειδικότερα:
- Για οφειλές έως 30.000 ευρώ θα ειδοποιούνται οι οφειλέτες για τα επικείμενα αναγκαστικά μέτρα και, αν δεν ρυθμίζουν τα χρέη τους, θα γίνονται κατασχέσεις καταθέσεων ή ακινήτων περιουσιακών στοιχείων.
- Για οφειλές άνω των 30.000 ευρώ θα γίνονται κατασχέσεις κινητών και ακινήτων, αλλά ταυτόχρονα θα υποβάλλονται και μηνύσεις εναντίον των οφειλετών στην Εισαγγελία.
- Για οφειλές που υπερβαίνουν το ποσό των 150.000 ευρώ, πλην των κατασχέσεων, θα ζητείται η ενεργοποίηση της αυτόφωρης διαδικασίας κατά των οφειλετών.
- Για οφειλές άνω των 250.000 ευρώ, πλην των ανωτέρω αναγκαστικών μέτρων το ΚΕΑΟ θα εγγράφει υποθήκες επί της ακίνητης περιουσίας των οφειλετών ακόμη και αν τα χρέη αυτά είναι ρυθμισμένα και μέχρι να εξοφληθούν.
Στο πλαίσιο αυτό, το ΚΕΑΟ, βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων, εντοπίζει και διαχωρίζει τις οφειλές με χαμηλό, ίσως και μηδενικό βαθμό εισπραξιμότητας.