Του Γιώργου Σύρου

Έχετε αναρωτηθεί τι σχέση μπορεί να έχει η Βραζιλία με τον Σουλιώτη Ήρωα Μάρκο Μπότσαρη; Η απάντηση έρχεται από το εξωτικό Sao Paolo.

Είναι ωστόσο Ελληνίδα στην καταγωγή, στο νου και στην ψυχή. Το όνομά της; Εlizabete Botsaris. Βρεθήκαμε στο κέντρο των Αθηνών, στο βιβλιοπωλείο της Πολιτείας, όπου μόλις είχε αγοράσει το βιβλίο μου για το 1821, «ΔΙΑ ΠΥΡΟΣ ΚΑΙ ΑΙΜΑΤΟΣ». Περήφανα μου δείχνει την σχετική σελίδα όπου απεικονίζεται ο πρόγονός της, ο Αετός του Σουλίου. Η χαρά της ήταν έκδηλη, όπως και άλλωστε η δική μου. Καθίσαμε σ’ ένα νεοκλασσικής αισθητικής ατμοσφαιρικό café bistro στο κέντρο της Αθήνας στην Καλαμιώτου, για τις ανάγκες της συνεντεύξεως. Και όχι τυχαίως. Το εν λόγω café είναι ιστορικώς σημαντικό, καθώς ο χώρος αυτός είχε παραχωρηθεί (ως αρχοντικό) από την Ελληνική Κυβέρνηση στον Μάρκο Μπότσαρη, με το πέρας του ενόπλου Αγώνα της Εθνεγερσίας, ως τόπος κατοικίας του υιού του! Το αρχοντικό συντηρήθηκε από τον αρχιτέκτονα Νάσο Δελή· στο δε δάπεδο του εν λόγω café έχει διατηρηθεί το αυθεντικό μωσαϊκό του 18^ου αιώνα!

 

 

Η Elisabete Botsaris λοιπόν, δεν έχει γενικώς και αορίστως κάποια … μακρινή καταγωγή με το γενεαλογικό δένδρο της οικογένειας του ηρωϊκού Αγωνιστή της Εθνεγερσίας Μάρκου Μπότσαρη και την Ελλάδα, όπως θα μπορούσε να σκεφθεί κάποιος, αλλά η σχέση της με την πατρίδα μας είναι άμεση. Ο πατέρας της Βασίλειος Μπότσαρης γεννήθηκε στην Ελλάδα το 1928. Στην Βραζιλία κατέληξε ως οικονομικός μετανάστης, όπως χιλιάδες ομογενών μας διεσπάρησαν σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, διαπρέποντας επαγγελματικώς. Στην Βραζιλία άσκησε το επάγγελμα του τεχνίτη, ήτοι ηλεκτρολόγος – υδραυλικός, αλλά και ναυτικός.

 

Ο πατέρας της Elizabete, Βασίλης Μπότσαρης

 

Ωστόσο η Εlizabete πασχίζει εδώ και κάποια χρόνια να αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια χωρίς επιτυχία. Όπως δηλώνει η απόγονος του Μάρκου Μπότσαρη, οι ελληνικές αρχές, και συγκεκριμένα το Υπουργείο Εσωτερικών, την έχουν υποβάλει σε μια χρονοβόρα και γραφειοκρατική διαδικασία, χωρίς ωστόσο να διαφαίνεται στον ορίζοντα κάποια προοπτική ή θετική εξέλιξη στο ζήτημα, ενώ από την άλλη, όπως καταγγέλλει, η ιθαγένεια απονέμεται αφειδώς και ακρίτως σε άτομα για αλλότριους λόγους.

 

 

Η Εlizabete Botsaris με τους αδριάντες του Μάρκου 

 

Η νομική διάσταση του ζητήματος: «Από τον Άννα στον Καϊάφα»

Ο αγώνας των αιτήσεων για την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας άρχισε πριν περίπου 10 έτη, για την ακρίβεια το 2014. Το 2018 η αίτηση απερρίφθη. Νέα προσπάθεια κατέβαλε το 2019, η οποία όμως, μετά από έπεσε στο κενό λόγω, όπως την ενημέρωσαν, της πανδημίας. Τον Φεβρουάριο του παρελθόντος έτους, το αρμόδιο τμήμα του Υπουργείου Εσωτερικών της ζήτησε να προσκομισθεί αναγνώριση τέκνου από τον πατέρα της, ο οποίος απεδήμησε πριν 20 έτη. Η Elizabete υπέβαλε, δια του  δικηγόρου της  Ευσταθίου Λυμπερόπουλου, ένσταση η οποία αντικρούει τις αιτιάσεις του Υπουργείου Εσωτερικών. Στην συνέχεια απεστάλη από τον προαναφερθέντα δικηγόρο εξώδικο στο αρμόδιο Τμήμα του Υπουργείου Εσωτερικών, μέσα από το οποίο καλείται το αρμόδιο τμήμα να εκδώσει την πολυαναμενόμενη απόφαση περί της αποδόσεως ή μη της ελληνικής ιθαγένειας, ώστε να λάβει γνώση στην συνέχεια το ελληνικό προξενείο του Sao Paolo. Το τελευταίο φυσικά ενημέρωσε την Elizabete τον περασμένο Νοέμβριο πως δεν είχε ιδέα περί της εν λόγω αποφάσεως. Η προσπάθεια εγγραφής της, τέλη Δεκεμβρίου, στο ληξιαρχείο του Δήμου Περιστερίου (εκεί δηλαδή όπου διέμενε ο πατέρας της) έπεσε εκ νέου στο κενό, αφού αυτή η ενέργεια προϋποθέτει, όπως την ενημέρωσε ο πληρεξούσιός της, δικαστική απόφαση. Το αποκορύφωμα της ταλαιπωρίας ήταν όπως καταθέτει η ίδια, ότι σε προσυμφωνημένη συνάντηση στο Υπουργείο τον περασμένο μήνα, ο αρμόδιος απουσίαζε! Η Elizabete καταγγέλλει ακατάληπτη ολιγωρία και σκόπιμη κωλυσιεργία, αφού – όπως ενημερώθηκε – ο εν λόγω αρμόδιος σκοπεύει μέσω νέου εγγράφου να ρωτήσει (για δεύτερη φορά) το ελληνικό προξενείο της Βραζιλίας αν ο πατέρας της προκύπτει από το πιστοποιητικό γεννήσεως! Πάμε ωστόσο στην Συνέντευξη, ώστε να μας δώσει την δική της πλευρά:

 

 

Γ.Σ.: Ποια είναι η Elizabete Botsaris;  

E.B.: Γεννήθηκα στην Ελλάδα το 1974. Ο πατέρας μου ήταν Έλληνας, η μητέρα μου Βραζιλιάνα. Με μεγάλωσε ο πατέρας μου και φοίτησα σε ελληνικό σχολείο στο Sao Paulo. Είμαι Χριστιανή Ορθόδοξη και ενεργό μέλος της Ελληνικής Κοινότητας  στο Sao Paulo, όπου δηλώνω το παρόν σε εθνικές εορτές και σχετικές εκδηλώσεις της Κοινότητας. Σπούδασα αρχιτεκτονική αλλά διατηρώ μια μικρή επιχείρηση παραγωγής χειροποίητων ελληνικών γλυκών και εδεσμάτων, προωθώντας την ελληνική γαστρονομία και τις ελληνικές παραδόσεις.

 

Γ.Σ.: Βρίσκεσαι στην Αθήνα, στην «Ελλάδα της Ελλάδος», στην πρωτεύουσα της χώρας του ενδόξου προγόνου σου. Πότε ήρθες και σε ποια άλλα μέρη ιστορικής σημασίας έχεις πάει;

E.B.: Ναι, βρίσκομαι στην Αθήνα αλλά αυτή είναι η τέταρτη φορά που έρχομαι στην Ελλάδα. Έχω πάει σε πολλά μέρη που αναβλύζουν Ελλάδα και μας υπομιμνήσκουν την εθνική μας ιστορία, η οποία διαπερνά τον χρόνο. Έχω επισκεφθεί λοιπόν την Αθήνα, τους Δελφούς, την αρχαία Ολυμπία, τα Μετέωρα, την Ύδρα, τον Πόρο, τον Βόλο, το Μεσολόγγι, το Αιτωλικό, το Αγρίνιο, την Ναύπακτο, τον Ζάλογγο, την Μύκονο, την Σαντορίνη και φυσικά το Σούλι, την πατρίδα δηλαδή του προγόνου μου.

 

Γ.Σ.: Σε τι γραμμή είναι απόγονός σου ο Μάρκος Μπότσαρης; Πόσες γενιές πίσω; Τι σημαίνει να φέρεις το ίδιο όνομα και την καταγωγή ενός τέτοιος φημισμένου ήρωα;

E.B.: Σύμφωνα με τις έρευνες του πάππου μου και του θείου μου, ο Μάρκος ήταν ο προπάππος του παππού μου. Διαθέτω δε στοιχεία, ντοκουμέντα και έγγραφα του Μάρκου προς τον προπάππο μου, που έμενε στην Κέρκυρα. Ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι με τον Μάρκο Μπότσαρη μας χωρίζουν 6 γενεές, είμαι υπερήφανη που φέρω αυτό το ηρωϊκό όνομα λόγω του γένους, και νιώθω ιδιαίτερη τιμή για όλα τα μέλη της ηρωικής οικογένειας Μπότσαρη που προσέφεραν τα μέγιστα στην Ελλάδα. Μέχρι και την γενεά του πατέρα μου, η οικογένειά μου πολέμησε με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο για την ελληνική πατρίδα. Επιπροσθέτως, όλοι οι Έλληνες θα έπρεπε να είναι υπερήφανοι για τους προγόνους τους. Αν είμαστε ελεύθεροι σήμερα είναι γιατί κάποιοι στο παρελθόν διεξήγαγαν αιματηρούς αγώνες για την Εθνική μας Ελευθερία.

 

Γ.Σ.: Πως σχολιάζεις, ως άμεσα εμπλεκόμενη, την συμπεριφορά του ελληνικού κράτους; Θεωρείς ότι η ταλαιπωρία που υφίστασαι είναι θέμα γραφειοκρατίας ή και σκοπιμότητας;

E.B.: Η γραφειοκρατία, η κωλυσιεργία και η αναποτελεσματικότητα των ελληνικών αρχών δεν αμφισβητούνται, αφού και οι Έλληνες ταλαιπωρούνται, όπως παραδέχονται. Eφόσον δεν υπάρχουν συγκεκριμένες διαδικασίες, θα ήταν άτοπο να ισχυρισθώ επισήμως ότι υπάρχει σκοπιμότητα. Αυτό που έχω να πω ωστόσο είναι ότι ο τρόπος που ακολουθείται είναι τουλάχιστον απαράδεκτος και υποτιμητικός. Κατά την γνώμη μου είναι μια διαδικασία που δεν φαίνεται να έχει τέλος.

 

«Η ελληνική μου ψυχή αξίζει περισσότερο από οποιοδήποτε έγγραφο»

 

Γ.Σ.: Πως θα σε ωφελήσει, θεωρείς, η κτήση της ελληνικής ιθαγένειας; Είναι νομικές οι ωφέλειες που στοχεύεις;

E.B.: Η αίτησή μου για την ελληνική ιθαγένεια αφορά την αναγνώριση της ταυτότητάς μου, ένα δικαίωμα που απορρέει από την ελληνική μου καταγωγή. Διαμένω στην Βραζιλία αλλά έχω ελληνική καρδιά και ψυχή και αυτό είναι που αξίζει περισσότερο από οποιοδήποτε έγγραφο. Είναι ακατάληπτο ωστόσο το ότι η ελληνική ιθαγένεια διανέμεται μαζικώς βάσει αμφίβολων προϋποθέσεων σε άτομα που δεν φέρουν ελληνικό όνομα, ούτε καν έχουν ελληνική καταγωγή επειδή τυγχάνει απλώς να σημειώνουν υψηλές αθλητικές επιδόσεις ή απλώς έρχονται ως αιτούντες άσυλο είτε δια θαλάσσης, είτε δια ξηράς.

 

Γ. Σ.: Ποιά τα σχέδιά σου, με τι θα ασχοληθείς αν μείνεις στην Ελλάδα;

Αρχικώς να πω ότι μέχρι να ξεκαθαρισθεί το τοπίο σχετικώς με το εν εξελίξει αίτημά μου για την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας, δεν μπορώ να προβλέψω τι θα κάνω και αν θα μείνω εν τέλει στην υπέροχη Ελλάδα μας. Αλλά αν γίνει αυτό, θέλω να μείνω μόνιμα στην Ελλάδα, να μάθω άριστα την ελληνική γλώσσα και να έλθω πιο κοντά σε αυτήν την χώρα που τόσο πολύ αγαπώ.

«Έχουμε χρέος να υπερασπισθούμε τον ελληνικό πολιτισμό»

 

Γ.Σ.: Πως στοιχειοθετείται η εθνική σου συνείδηση; Τι σημαίνει για σένα  «Ελλάδα»;

E.B.: Αγαπώ και τιμώ την Ελλάδα. Για μένα, ελληνικότητα και Ελλάδα σημαίνει να τιμάς την ταυτότητά σου, την οικογένειά σου και την πατρίδα σου. Το να αγωνίζεσαι και να προσπαθείς για την χώρα σου και το μέλλον της έχει σημασία και σημαντικό αντίκτυπο για τις επόμενες γενέες. Έχουμε χρέος να διατηρήσουμε και να υπερασπισθούμε την ελληνική κληρονομιά, την παράδοση και τον ελληνικό πολιτισμό, ο οποίος εν τέλει υπήρξε ο στυλοβάτης του Δυτικού Πολιτισμού. Εθνική συνείδηση, λοιπόν, σημαίνει, να αγαπάμε το έθνος, την Ελλάδα, και να προασπίζουμε με κάθε τρόπο την ταυτότητά μας.