Κατά τη διάρκεια της καθιερωμένης ενημέρωσης των διπλωματικών συντακτών, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Νεντ Πράις, ξεκαθάρισε ότι η παράδοση ενός αμυντικού συστήματος στην Ουκρανία αποτελεί μια απόφαση που αφορά την χώρα που το κατέχει. Ωστόσο, έσπευσε να διευκρινίσει ότι σε πολλές περιπτώσεις οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι πρόθυμες να προσφέρουν ανταλλάγματα ώστε να διευκολύνουν τις χώρες που επιθυμούν να προσφέρουν αμυντικό εξοπλισμό στην Ουκρανία.

Με απλά λόγια οι ΗΠΑ είναι υπέρ της παράδοσης των ελληνικών S-300 στην Ελλάδα και ουδείς μπορεί να αποκλείσει ότι η σημερινή ελληνική κυβέρνηση δεν θα σπεύσει να ικανοποιήσει και αυτή την αμερικανική επιθυμία. Ποια θα είναι τα ανταλλάγματα και πότε θα τα δούμε;

Απαντώντας σε ερώτηση της ιστοσελίδας Hellas Journal σχετικά με την ενδεχόμενη αποστολή των S-300 της Κρήτης στην Ουκρανία και την αντικατάσταση τους από το αμερικανικό σύστημα Patriot, ο κ. Πράις υπογράμμισε ότι «κάθε χώρα θα πρέπει να αποφασίσει μόνη της τι είναι σε θέση να προετοιμάσει και να παράσχει στην Ουκρανία. Και σίγουρα εκτιμούμε τους πολλούς τρόπους με τους οποίους η διεθνής κοινότητα, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, έχει δείξει την υποστήριξή της. Υπήρξαν περιπτώσεις που μερικές φορές αναφερθήκαμε σε αυτές δημόσια. Ίσως θυμάστε ότι στις πρώτες μέρες αυτής της σύγκρουσης, η Σλοβακία πήρε την απόφαση να παράσχει το σύστημα αεράμυνας S-300 στην Ουκρανία. Ήμασταν σε θέση να υποστηρίξουμε την διευκόλυνση αυτής της συνεισφοράς, καλύπτοντας τις ανάγκες της Σλοβακίας. Υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις όπου χώρες το κάνουν αυτό και δεν το συζητάμε δημοσίως, αλλά εξετάζουμε τρόπους μέσω της άμεσης παροχής βοήθειας για την ασφάλεια στην Ουκρανία, τα περίπου 20 δισεκατομμύρια δολάρια που έχουμε παράσχει από την αρχή αυτή της κυβέρνησης ή σε ορισμένες περιπτώσεις τι μπορούμε να κάνουμε, τι μπορούμε να παρέχουμε σε άλλες χώρες, ώστε αυτές με τη σειρά τους να μπορούν να παρέχουν τον (αμυντικό) εξοπλισμό και τις προμήθειες τους στην Ουκρανία».

Ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναγνώρισε ότι υπάρχει γενική ομοφωνία στο δυτικό στρατόπεδο για την άμεση ανάγκη ενίσχυσης της ουκρανικής αεράμυνας και συνεπώς είπε ότι αναζητούνται τρόποι για την καλύτερη θωράκιση του εναέριου χώρου της Ουκρανίας. Όπως σημείωσε, «πάντα παραπέμπουμε στις (σχετικές) χώρες σε ότι έχει να κάνει με οποιαδήποτε συνεισφορά που κάνουν ή που ενδέχεται να κάνουν στην αυτοάμυνα της Ουκρανίας, αλλά σίγουρα αναγνωρίζουμε τη βαθιά απειλή που αντιμετωπίζει η Ουκρανία από αέρος, και αυτό είναι κάτι που το αναγνωρίζουν και οι σύμμαχοι μας στο ΝΑΤΟ, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται φυσικά και η Ελλάδα. Είναι πάντα ένα θέμα συζήτησης όταν μιλάμε με τους Ουκρανούς εταίρους μας σχετικά με το τι χρειάζονται για να προστατεύσουν από αέρος τους ανθρώπους και την χώρα τους. Ήταν ένα θέμα συζήτησης στην υπουργική διάσκεψη του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι που έγινε στα τέλη του περασμένου μήνα. Και έτσι, συνεχίζουμε να αναζητούμε τρόπους μαζί με τους συμμάχους και τους εταίρους μας για να βοηθήσουμε καλύτερα και αποτελεσματικότερα την Ουκρανία να προστατεύσει τον πληθυσμό και να προστατεύσει την ευρύτερη υποδομή της από αυτού του είδους τις επιθέσεις».

Το Forbes κάνει λόγο για τη μεταφορά των S300

Το περιοδικό Forbes σε άρθρο του Paul Iddon αναφέρει ότι η Ελλάδα φέρεται να έχει εκφράσει την προθυμία της να μεταφέρει τα ρωσικής κατασκευής πυραυλικά της συστήματα αεράμυνας μεγάλου βεληνεκούς S-300 στην Ουκρανία, εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες τα αντικαταστήσουν με ένα MIM-104 Patriot.

Το κείμενο του Paul Iddon φέρει τίτλο: Ukraine May Finally Get Greece’s Russian S-300 Missiles – (Η Ουκρανία μπορεί επιτέλους να αποκτήσει τους ρωσικούς πυραύλους S-300 από την Ελλάδα).

«Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες εγκαταστήσουν ένα σύστημα Patriot στο νησί (Κρήτη) και αφού ενσωματωθεί – συνδεθεί με το εθνικό σύστημα αεράμυνας, τότε οι S-300 μπορούν να αφαιρεθούν», δήλωσε ο Έλληνας υπουργός Άμυνας Νικόλαος Παναγιωτόπουλος σε συνάντηση στο ελληνικό Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.

«Η ίδια διαδικασία ισχύει για οποιοδήποτε άλλο ρωσικό σύστημα αεράμυνας, που μπορεί να θέλουν να στείλουν στην Ουκρανία».

Η δήλωσή του έγινε λίγο μετά από αναφορές που αποκάλυψαν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες οριστικοποιούν τα σχέδια για την προμήθεια της Ουκρανίας με Patriots, μια εξαιρετικά σημαντική εξέλιξη. Η Ουκρανία υφίσταται και πάλι έντονες επιθέσεις με drones και πυραύλους εναντίον των πόλεων και των υποδομών της.

Υπάρχουν, επίσης, φόβοι ότι το Ιράν θα μπορούσε σύντομα να προμηθεύσει τη Ρωσία με εκατοντάδες βαλλιστικούς πυραύλους μικρού βεληνεκούς, για τους οποίους το Κίεβο θα χρειαζόταν προηγμένα συστήματα, όπως το Patriot PAC-3, για να καταρρίψει.
Η Ουκρανία θα καλωσόριζε την προσθήκη των ελληνικών S-300, παρόλο που αποκτά το πολύ πιο προηγμένο Patriot. Άλλωστε, το Κίεβο έχει αρκετή εμπειρία χειρισμού των S-300, επομένως θα μπορούσε να θέσει αμέσως σε λειτουργία το ελληνικό σύστημα, καθώς δεν θα απαιτηθεί καμία πρόσθετη εκπαίδευση ή τεχνική βοήθεια.

Την 1η Δεκεμβρίου, ο Ουκρανός υπουργός Άμυνας Olekssi Reznikov είπε ότι «η Ουκρανία διαπραγματεύεται επί του παρόντος με τους υπουργούς Άμυνας όλων των χωρών που διαθέτουν S-300 σε υπηρεσία, σχετικά με το ενδεχόμενο αναπλήρωσης αποθεμάτων πυραύλων από τις αποθήκες και τα οπλοστάσια τους».

Αυτές οι διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να έχουν οδηγήσει την Ελλάδα στο να εξετάσει την προμήθεια S-300 για πρώτη φορά. Όποια και αν είναι η περίπτωση, η τελευταία δήλωση Παναγιωτόπουλου είναι αναμφίβολα μια πλήρης ανατροπή από αυτά που, τον Ιούνιο, είπε:

«Η Ελλάδα δεν θα στείλει τα οπλικά συστήματα S-300. Αυτό που χρειαζόμαστε, ό,τι είναι χρήσιμο και κυρίως ενεργό επιχειρησιακά, δεν σκοπεύουμε να το αφήσουμε».

Η επιλογή των λέξεων του ήταν ενδιαφέρουσα. Εξάλλου, η Ελλάδα απέκτησε τους S-300 τυχαία στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Ήταν η Κύπρος που αρχικά είχε αγοράσει το ρωσικό σύστημα, πυροδοτώντας μια τεταμένη αντιπαράθεση με την Τουρκία. Για να αποφευχθεί ένας πιθανός πόλεμος, οι πύραυλοι εκτράπηκαν στην Κρήτη και παρέμειναν σε αποθήκευση, έως ότου η Ελλάδα πραγματοποίησε δοκιμαστικές εκτοξεύσεις για πρώτη φορά το 2013.

Στα τέλη Αυγούστου, η Τουρκία ισχυρίστηκε ότι ένα ελληνικό ραντάρ S-300 κλείδωσε στα F-16 της, ενώ εκτελούσαν αναγνωριστική αποστολή στο διεθνή εναέριο χώρο. Εάν αληθεύει, αυτό το περιστατικό υποδηλώνει ότι η Αθήνα δοκίμαζε ξανά τα συστήματα ή ακόμη και τα έθετε σε ενεργή λειτουργία εν μέσω αυξανόμενων εντάσεων με την Τουρκία στο Αιγαίο Πέλαγος.

Στην τελευταία του δήλωση, ο Παναγιωτόπουλος ξεκαθάρισε ότι η Ελλάδα δεν έχει στόχο να αποκτήσει νέο Patriot. Η Αθήνα θέλει απλώς ένα αμερικανικό σύστημα να αναπτυχθεί στην Κρήτη, «το οποίο σημαίνει ότι το σύστημα Patriot θα είναι υπό τον έλεγχο των Αμερικανών».

Η Σλοβακία υπέγραψε συμφωνία που επιτρέπει στην Τσεχική Δημοκρατία και την Πολωνία να περιπολούν στον εναέριο χώρο της, ώστε να μπορεί να προμηθεύει στην Ουκρανία τα αναβαθμισμένα μαχητικά της σοβιετικής εποχής MiG-29, χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τη δική της αεράμυνα. Τσεχικά και πολωνικά τζετ θα περιπολούν στον εναέριο χώρο της Σλοβακίας, ενώ η Μπρατισλάβα περιμένει την παράδοση των F-16 που παρήγγειλε, για να αντικαταστήσουν αυτά τα γηρασμένα σοβιετικά πολεμικά αεροσκάφη.

Η Σλοβακία μετέφερε τους S-300 στην Ουκρανία τον Απρίλιο, μια επιτυχημένη παράδοση που θα μπορούσε ενδεχομένως να χρησιμεύσει ως πρότυπο για οποιαδήποτε ελληνική μεταφορά. Ζητώντας ένα αμερικανικό Patriot, η Ελλάδα θα μπορούσε να επιδιώξει μια παρόμοια ρύθμιση, για να διασφαλίσει ότι δεν υπάρχουν πιθανά κενά στην Άμυνά της.

Η Αθήνα μπορεί επίσης να έχει συμπεράνει ότι η ανάπτυξη ενός Patriot υπό αμερικανική λειτουργία στην Κρήτη θα μπορούσε να αποδειχθεί επωφελής κατά τις επαναλαμβανόμενες εντάσεις με την Τουρκία.

Η Αθήνα ελπίζει ήδη ότι η εμβάθυνση της αμυντικής της συνεργασίας με την Ουάσιγκτον θα βοηθήσει στην αποτροπή της Άγκυρας. Μια ανάπτυξη ενός Αμερικανού Patriot στην Κρήτη θα συμβόλιζε εύστοχα αυτή τη στενή συνεργασία μεταξύ των δύο στρατιωτικών συμμάχων του ΝΑΤΟ, ειδικά αφού οι ΗΠΑ δεν έχουν αναπτύξει Patriot στην Τουρκία εδώ και χρόνια. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα καλωσόριζαν το να εκφορτώσει η Ελλάδα τους S-300 της και άλλα όπλα ρωσικής κατασκευής.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα διαθέτει την παλαιότερη έκδοση PMU-1 των S-300. Το 2020, σύμφωνα με πληροφορίες, ήθελε η Ρωσία να τα αναβαθμίσει στο πρότυπο PMU-2, το οποίο θα είχε διευρύνει σημαντικά την εμβέλεια του συστήματος και θα είχε διπλασιάσει την ακρίβεια των πυραύλων του. Οι ΗΠΑ αντιτάχθηκαν και η Ελλάδα απέσυρε την ιδέα. Επομένως, η απομάκρυνσή τους τώρα θα μπορούσε να έχει πολύ νόημα για την Αθήνα.
Εκτός από τους S-300, η Ελλάδα διαθέτει επίσης μικρού και μεσαίου βεληνεκούς Osa και Tor ρωσικής κατασκευής συστήματα αεράμυνας, που το Κίεβο θα έβρισκε χρήσιμα. Θα μπορούσαν επίσης να αντικατασταθούν από αμερικανικό ή ευρωπαϊκό εξοπλισμό, όπως το IRIS-T ή το NASAMS.

Η Κύπρος διαθέτει συστήματα Tor και Buk, καθώς και ρωσικά άρματα μάχης T-80 αλλά και επιθετικά ελικόπτερα Mi-35P. Η Λευκωσία έχει ήδη αφήσει να εννοηθεί ότι θα εξέταζε το ενδεχόμενο να διαθέσει αυτό το ρωσικής κατασκευής οπλοστάσιο για την Ουκρανία, υπό την προϋπόθεση ότι θα έχει εγγυημένες άμεσες αντικαταστάσεις, επικαλούμενη την ανάγκη να διατηρήσει τη στρατιωτική της δύναμη για να αμυνθεί κατά της Τουρκίας.

Οι ΗΠΑ ήραν το εμπάργκο όπλων του 1987 στο διαιρεμένο νησί τον Οκτώβριο, επιτρέποντας τελικά στη Λευκωσία να προμηθευτεί δυτικά όπλα.

Τα Patriots θα είναι πιθανότατα το πιο εξελιγμένο σύστημα που θα αποκτήσει το Κίεβο το 2023. Ωστόσο, η λήψη των S-300 της Ελλάδας και άλλων ρωσικών συστημάτων από το ελληνικό και κυπριακό οπλοστάσιο θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει την Ουκρανία να ενισχύσει την αεράμυνα της, σε αυτή την κρίσιμη στιγμή, που το Κίεβο χρειάζεται ό,τι μπορεί για να αποκρούσει αυτές οι επιθέσεις των drones και πυραύλων.