Ανακαλύφθηκε αρχαίος σπηλαιοναός της θεάς Δήμητρας 2.700 χρόνων στη Φαλάσαρνα Χανίων – πιθανώς και δεύτερος, της Αρτέμιδος και αρχαίο θέατρο!
Αρχαιολογική έκπληξη από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων με την ανακάλυψη ενός ναού του 4ου αιώνα π.Χ. στην (όχι στα) Φαλάσαρνα και τη βεβαιότητα για ύπαρξη και ναού της Αρτέμιδας στην ίδια περιοχή!
Χθες το μεσημέρι δεκάδες πολίτες της περιοχής ξεναγήθηκαν στο χώρο όπου τους τελευταίους δύο μήνες γίνονταν η ανασκαφή από την υπεύθυνη αρχαιολόγο κα Ελπίδα Χατζηδάκη που δέχθηκε πολλά συγχαρητήρια για το έργο της. Οι εργασίες έγιναν κάτω από δύσκολες συνθήκες καθώς «χρειάστηκε να κατασκευάσουμε το μονοπάτι που οδηγεί στο χώρο και να σκάβουμε με μεγάλες προφυλάξεις γιατί από πάνω είναι ο βράχος και κινδυνεύαμε από πτώσεις πετρών. Θέλαμε να γίνει αυτή η ξενάγηση για την τοπική κοινωνία που ζει σε αυτόν τον τόπο και θέλω να ξέρει για την ιστορία της περιοχής, να συμβάλλει στο έργο αυτό και να το προστατεύσει. Πρέπει να είναι υπερήφανοι για τις αρχαιότητες που βρήκαμε εδώ!» τόνισε η κ. Χατζηδάκη.
Όταν ξεκίνησε η ανασκαφή ο χώρος όπου βρέθηκε ο ναός ήταν μπαζωμένος από βράχια, τα οποίας σπάστηκαν με λοστούς! Δύο μεγάλοι βράχοι παρέμειναν και αν κριθεί πως θα πρέπει να μετακινηθούν η κ. Χατζηδάκη σημείωσε πως θα ζητηθεί η βοήθεια του στρατού.
Οι αρχαιολόγοι Ελπίδα Χατζηδάκη και Μιχάλης Μηλιδάκης μίλησαν στους πολίτες για τα ευρήματα. Μικροί και μεγάλοι είδαν από κοντά πώς γίνεται η ανασκαφή….
ΝΑΟΣ ΤΟΥ 4ου ΑΙΩΝΑ
Ο ναός που βρέθηκε ήταν αφιερωμένος στη θεά Δήμητρα και υπολογίζεται ότι κατασκευάστηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. την εποχή μετά το 330 π.Χ. (τα χρόνια μετά τον Μεγ. Αλέξανδρο).
«Ο ναός που βρήκαμε αποτελεί ένα μοναδικό μνημείο για την τοποθεσία του. Συζήτησα με άλλους φίλους αρχαιολόγους που μου έλεγαν πως δεν υπάρχει άλλο ανάλογο μνημείο στην Κρήτη! Είναι ναός δωρικού ρυθμού, με δύο κίονες, κιονόκρανα, μετόπες, πύλη, αέτωμα. Το ύψος του ήταν 8 μ., το πλάτος 5 μ. και 5 μ. το βάθος. Το πάτωμα ήταν λιθόστρωτο και πάνω σε αυτό οι αρχαίοι άφηναν τις προσφορές τους στους θεούς. Ο συνάδελφος ο κ. Μηλιδάκης βρήκε 5 θήκες μέσα στις οποίες οι αρχαίοι είχαν αποθέσει τα ιερά τους ευρήματα. Αυτά ήταν κυρίως ειδώλια, υδρίσκες, λυχνάρια, όπλα σε ένα αγγείο μάλιστα βρήκαμε 30 υδρίσκες. Γιατί υδρίσκες; Γιατί η θεά Δήμητρα ήταν θεά όχι μόνο της γεωργίας αλλά και της δύναμης που έχει το νερό στη ζωή μας. Για αυτό και υπήρχαν υδρίσκες» είπε η αρχαιολόγος τονίζοντας πως πολλά ευρήματα ήταν αφιερωμένα στη θεά και σε ένα από αυτά αναφέρονταν οι λέξεις «ακεστόη δάματρη» η Ακεστόη αφιερώνει στη θεά Δήμητρα (Δάματρη η δωρική ονομασία της Δήμητρας).
Το επόμενο διάστημα με μεσολάβηση του βουλευτή κ. Β. Διγαλάκη η κ. Χατζηδάκη θα έχει συνάντηση με την Υπουργό Πολιτισμού κ. Μενδώνη στην οποία και θα υποβάλλει το αίτημα αναστήλωσης του ναού του 4ου αιώνα π.Χ. καθώς τα βασικά του τμήματα έχουν βρεθεί, έχουν αριθμηθεί και είναι έτοιμα να συναρμολογηθούν, ενώ για τα κομμάτια που λείπουν θα κοπεί πέτρα από το παλιό, ανενεργό λατομείο.
ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΙΣΣΑΜΟΥ
Στο χώρο βρέθηκαν πάνω από 500 ευρήματα τα οποία στόχος είναι να εκτεθούν στο “Αρχαιολογικό Μουσείο Κισσάμου”. Χαρακτηριστικά η κ. Χατζηδάκη δήλωσε πως άνθρωπος με μεγάλη οικονομική επιφάνεια (εφοπλιστής) δήλωσε την πρόθεση να χρηματοδοτήσει τις προθήκες όπου θα φιλοξενηθούν τα εκθέματα. Η αρχαιολόγος έδειξε και εικόνες με πολλά από τα εκθέματα, ενώ ερωτηθείσα για το αν υπήρχαν σημάδια σύλησης απάντησε πως υπήρχαν και παλαιότερα αλλά και πιο πρόσφατα και κατά καιρούς στις επισκέψεις της έβλεπε ευρήματα κρυμμένα στις σχισμές των βράχων τα οποία μάζευε.
ΠΡΙΝ ΤΟΝ 4ο ΑΙΩΝΑ
Δίνοντας περισσότερες πληροφορίες για την ίδια περιοχή πριν τον 4ο αιώνα η κ. Χατζηδάκη σημείωσε ότι στο σημείο της ανασκαφής υπήρχε σπήλαιο. «Μέσα στο σπήλαιο λατρευόταν η θεά. Αυτό πρέπει να ήταν και πριν το 650 π.Χ. Δεν το ξέρω με ακρίβεια γιατί δεν έχουμε σκάψει ακόμα τα κατώτερα στρώματα. Κάποια στιγμή η σπηλιά έπεσε. Τον 6ο αιώνα έκτισαν ένα ναό από τον οποίο βρήκαμε μια πέτρα, τίποτα άλλο! Γκρεμίζεται ο ναός αυτός από σεισμό, ξανακτίζεται άλλος ναός, ξαναγκρεμίζεται τον 5ο αιώνα και αυτός και έχουμε τον 4ο αιώνα τον ναό που βρήκαμε τώρα» σημείωσε η αρχαιολόγος.
Η ίδια ευχαρίστησε όλους τους συνεργάτες της, το εργατικό και το τεχνικό προσωπικό, τους αρχαιολόγους Μιχάλη Μηλιδάκη, Κούλα Μπορμπουδάκη, Γιώργο Αποστολάκη. Επίσης τους Έλενα Κατσουλάκη, Κατερίνα Νικολακάκη, Δημήτρης Χισάνι, Γιάννη Χαραλαμπάκη , τον καθ. Αρχιτεκτονικής κ. Θανάση Νακάση και τον κ. Mike Benton, τον μητροπολίτη Κισσάμου και Σελίνου κ. Αμφιλόχιο, το Υπ. Πολιτισμού και την κ. Μενδώνη την κ. Παπαδοπούλου από την Εφορία Αρχαιοτήτων Χανίων και τον κ. Παντελή Κατάκη για τη μεγάλη προσωπική του βοήθεια. Τον παρών χθες έδωσαν δεκάδες κάτοικοι της περιοχής, εκπαιδευτικοί, φίλοι των αρχαιοτήτων, ο επίσκοπος κ. Αμφιλόχιος, ο βουλευτής κ. Β. Διγαλάκης, ο δήμαρχος Κισσάμου κ. Γ. Μυλωνάκης που τόνισε την πρόθεση του Δήμου να συμβάλλει με όποιον τρόπο μπορεί στην ανάδειξη των αρχαιοτήτων, ο αντιδήμαρχος κ. Γ. Χαχλάκης κ.ά.
Πού βρίσκεται ο ναός της Αρτέμιδας;
Ένας από τους δύο λόφους που είναι πιθανόν να βρίσκεται ο ναός της θεάς Αρτέμιδας.
Η αρχαιολογική έρευνα ξεκίνησε για τον εντοπισμό ναού της Αρτέμιδας ωστόσο αυτός που βρέθηκε ήταν της θεάς Δήμητρας. Η κα Χατζηδάκη εξηγεί: «Οι αρχαίοι γεωγράφοι έγραφαν ότι στο σημείο αυτό βρίσκεται ο ναός της Αρτέμιδος. Ήταν της Δήμητρας, αλλά ο ναός της Αρτέμιδας πρέπει να βρίσκεται σε έναν από τους δύο διπλανούς βράχους».
Η κ. Χατζηδάκη σημείωσε πως σε ένα από του δύο υπάρχει κτήριο καλοδιατηρημένο όμως η πρόσβαση είναι πάρα πολύ δύσκολο καθώς ο αρχαίος δρόμος έχει καταστραφεί. Ωστόσο θα μπορούσε να γίνει και εκεί αρχαιολογική ανασκαφή, όπως επίσης και στο διπλανό λόφο – βράχο, ωστόσο θα πρέπει να υπάρξει η ανάλογη οικονομική στήριξη. Στην ίδια περιοχή βρίσκεται και το θέατρο της Φαλάσαρνας για την ακριβή χωροθέτηση του οποίου η κ. Χατζηδάκη δήλωσε τη σιγουριά της.
ΠΗΓΗ: Γ. Κώνστας «Αρχαιολογικοί θησαυροί στα Φαλάσαρνα», εφημ. Χανιώτικα Νέα, 24.10.2022. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 25.10.2022.
αρχαιος σπηλαιοναος θεα Δημητρα 7ος αιωνας πΧ Φαλασαρνα Χανιων χανια κρητης κρητη Αρτεμιδος αρχαιολογια Εφορεια Αρχαιοτητων Χανιων ανακαλυψη 4ος Αρτεμιδας αρτεμη αρτεμις ξεναγηση ανασκαφη αρχαιολογος Χατζηδακη αρχαιοτητες ανασκαφες Μηλιδακης ευρηματα μοναδικο μνημειο δωρικος ρυθμος, κιονας, κιονοκρανο, μετοπη, πυλη, αετωμα πατωμα δαπεδο λιθοστρωτο προσφορα θεοι θηκη ιερα ευρηματα ειδωλιο, υδρισκες, λυχναρι, οπλο λυχνος αγγειο υδρισκες γεωργια νερο ακεστοη δαματρη Δαματρις δωρικη δωρικα Μενδωνη αναστηλωση συναρμολογηση πετρα λατομειο ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΙΣΣΑΜΟΥ Κισσαμος Κισαμος συληση σπηλαιο λατρεια 650 πΧ 6ος σεισμος 5ος λοφος αρχαιος γεωγραφος βραχος δρομος αρχαιο θεατρο Φαλασαρνων επιγραφη