---

Ένα βαρύ πακέτο χρηματοδότησης, αξίας περίπου 300 δισ. ευρώ, ρίχνει στη στρατηγική απεξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα η Κομισιόν, χωρίς όμως να απαντά στις άμεσες και επιτακτικές ανάγκες χρηματοδότησης των καταναλωτών και στο σοκ που προκαλούν οι λογαριασμοί ηλεκτρικής ενέργειας. Τα στοχευμένα μέτρα της Ε.Ε. υπηρετούν τον πρωταρχικό στόχο της ενεργειακής μετάβασης και τη στροφή στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας που είναι μονόδρομος για φθηνή παραγωγή ενέργειας. Μεταφέρουν όμως τα χρηματοδοτικά βάρη και την οικονομική στήριξη στο ρεύμα και το φυσικό αέριο, στα ίδια τα κράτη.

Η Κομισιόν προβλέπει την εκπόνηση εθνικών σχεδίων που θα χρηματοδοτηθούν από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, που υπολογίζονται σε 1,5 δισ. για την Ελλάδα.

Επιπλέον έσοδα θα προέλθουν από τα αδιάθετα δάνεια του Ταμείου, ύψους 225 δισ. ευρώ, από τα οποία εκτιμάται ότι η χώρα μπορεί να αντλήσει κονδύλια πάνω από 5 δισ. ευρώ αλλά και από πρόσθετους πόρους 20 δισ., που προέρχονται από δημοπρασίες δικαιωμάτων εκπομπών, που επίσης θα κατανεμηθούν στις χώρες. Ωστόσο οι πόροι αυτοί, όπως περιγράφεται στα πολυσέλιδα κείμενα της Ε.Ε., δεν προβλέπεται να διατεθούν για επιδοτήσεις στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, καθώς προορίζονται για δράσεις ενεργειακής εξοικονόμησης, επενδύσεις σε υποδομές, μονάδες παραγωγής, κατάρτιση εργαζομένων κ.ά.

Επομένως αν δεν υπάρξει κάποια δραματική αλλαγή στη Σύνοδο Κορυφής, κάτι που θεωρείται εξαιρετικά απίθανο, στα τέλη του μήνα η ελληνική κυβέρνηση θα χρειαστεί να προχωρήσει με τη δέσμη μέτρων που εξήγγειλε προ ημερών και με ένα μαξιλάρι 3,2 δισ. ευρώ έως τα τέλη του έτους (έσοδα από ρύπους, υπερέσοδα, κρατικός προϋπολογισμός) με περίοδο εφαρμογής την 1 Ιουλίου. Εκκρεμεί η έγκριση του σχεδίου από την Επιτροπή, για το οποίο υπάρχουν ήδη πυκνές επαφές και τηλεδιασκέψεις, με την κυβέρνηση να εκτιμά ότι η επιβολή πλαφόν ανά τεχνολογία ηλεκτροπαραγωγής και η συνέχιση των επιδοτήσεων για την αποκλιμάκωση των τιμών θα εγκριθεί ακόμη και εντός των επομένων ημερών, χωρίς ουσιαστικές παρεμβάσεις.

Ναι στο πλαφόν, αλλά… χωρίς ρωσικό αέριο

Το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με την κωδική ονομασία «REPowerEU» περιέχει προβλέψεις για πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, μόνο που προϋπόθεση για την εφαρμογή του είναι να υπάρξει μια μεγάλη διαταραχή στην αγορά, την οποία θα προκαλέσει το κλείσιμο στις κάνουλες του ρωσικού αερίου.

Η Κομισιόν προκρίνει και παρεμβάσεις στη λιανική αγορά για να ενισχυθούν μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενώ ρητή αναφορά κάνει και για τα κράτη που έχουν αποφασίσει να εφαρμόσουν προσωρινά μέτρα για την επιδότηση του κόστους του αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με σκοπό τη μείωση των τιμών στην αγορά. Το σχέδιο αναφέρει πως τα μέτρα αυτά θα πρέπει να σχεδιάζονται κατά τρόπο που δεν επηρεάζουν τις διασυνοριακές εξαγωγές ηλεκτρικές ενέργειας, τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις και ότι ανάλογα με τον σχεδιασμό τους ενδέχεται να συνεπάγονται σημαντικό κόστος.

Υπό αυτό το πρίσμα, τα μέτρα αυτά θα πρέπει να είναι αυστηρά περιορισμένα σε χρόνο εφαρμογής και σε χώρες με μεγάλη εξάρτηση από το φυσικό αέριο (η Ελλάδα είναι μία από αυτές). Τονίζεται, επίσης, ότι θα μπορούσαν να προβλεφθούν στο άμεσο μέλλον πρόσθετα μέτρα στη χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας για την προστασία των πιο ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων της Ε.Ε. ρίχνοντας όμως το μπαλάκι στα εθνικά σχέδια.

Στο τραπέζι του REPowerEU παραμένει η ανάκτηση των υπερεσόδων από την ηλεκτροπαραγωγή, η οποία βρίσκεται στον πυρήνα και της κυβερνητικής πολιτικής.

Παρά τις αγκυλώσεις που έχει προκαλέσει η εφαρμογή του πορίσματος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, κυρίως λόγω των αντιδράσεων των παραγωγών, το μέτρο θα εφαρμοστεί αλλά με άγνωστο το ποσό που τελικά θα εισπραχθεί.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι η κυβέρνηση έχει γίνει δέκτης πιέσεων ιδιωτών να φορολογηθούν κατά το πρότυπο της ΔΕΗ, αφαιρουμένων δηλαδή των εκπτώσεων και των παροχών που εφάρμοσαν στη λιανική. Ηδη η ΡΑΕ έχει πάρει το πράσινο φως από το ΥΠΕΝ να υπολογίσει τα αντίστοιχα έσοδα (μεικτό περιθώριο κέρδους) και για τους μήνες Απρίλιο – Μάιο – Ιούνιο.

Θα μάθουμε να σβήνουμε τα φώτα

Το REPowerEU στην πραγματικότητα «αποθεώνει» τις τεχνολογίες των καθαρών μορφών ενέργειας (ήλιος, άνεμος, υδρογόνο) και ρίχνει σε αυτές όλο το βάρος για να κοπεί η ρωσική θηλιά των υδρογονανθράκων. Επιπρόσθετα, όμως, θέτει σε εφαρμογή -και μάλιστα επιτακτικά- τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας προτρέποντας σε αλλαγή των καθημερινών συνηθειών στο σπίτι, το γραφείο, ακόμη και στις μεταφορές. Κατά την Κομισιόν, κάθε πολίτης, επιχείρηση ή οργανισμός μπορεί να εξοικονομήσει ενέργεια, με μικρές αλλαγές συμπεριφοράς.

Μείωση στις θερμοκρασίες θέρμανσης, λελογισμένη χρήση κλιματισμού, αποτελεσματικότερη χρήση οικιακών συσκευών, πιο οικονομική οδήγηση, σβήσιμο των φώτων μέσα στο σπίτι, στροφή σε περισσότερα δημόσια μέσα μεταφοράς.

Στα προτεινόμενα μέτρα περιλαμβάνει επίσης τη μείωση των ορίων ταχύτητας σε εθνικές οδούς και ζώνες περιορισμένης ταχύτητας σε αστικούς δρόμους, κίνητρα για δωρεάν ποδήλατα και χρήση από εργαζόμενους των ΜΜΜ, ακόμη και τη μείωση του ΦΠΑ σε προϊόντα ή εφαρμογές που εξοικονομούν ενέργεια. Δράσεις που κρίνονται αναγκαίες για να εξοικονομηθεί ενέργεια και να μειωθεί η κατανάλωση τόσο του φυσικού αερίου (κατά 13 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα) όσο και του πετρελαίου (κατά 16 τόνους ισοδύναμου πετρελαίου) αρχής γενομένης από φέτος.

Την ίδια στιγμή, η Κομισιόν εξετάζει και άλλα μέτρα που θα φέρουν βελτιώσεις στο ευρωπαϊκό πακέτο «Fit for 55», όπως αύξηση του εθνικού στόχου υποχρέωσης εξοικονόμησης ενέργειας, διακοπή των επιδοτήσεων ορυκτών καυσίμων και προώθηση τεχνολογιών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στις μεταφορές και τη βιομηχανία αλλά και απαγόρευση των επιδοτήσεων για λέβητες με βάση ορυκτά καύσιμα από το 2027, στο 2025.

Επιπλέον υιοθετεί ολοκληρωμένη στρατηγική μετάβασης στο πράσινο υδρογόνο (που παράγεται από πράσινη ενέργεια), με διπλασιασμό του στόχου ως το 2030 σε 10 εκατομμύρια τόνους παραγωγή και επιπλέον 10 εκατομμύρια σε εισαγωγές.

Σχέδιο ανάπτυξης ευρωπαϊκής βιομηχανίας πάνελ και εξοπλισμού

Ένα ενδιαφέρον κεφάλαιο του ευρωπαϊκού σχεδίου αποτελούν οι προβλέψεις για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, καθώς το μοντέλο διαφοροποιείται και γίνεται πλέον μαζική στροφή στην ηλιακή ενέργεια που έχουμε σε αφθονία στην Ελλάδα.

Για τους σκοπούς αυτούς επιστρατεύονται στέγες, χώροι στάθμευσης αλλά και δρόμοι για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων. Η Κομισιόν προτείνει να εγκαθίστανται ανά έτος μέχρι το 2030 περίπου 45 GW νέων φωτοβολταϊκών ετησίως, ενώ το 2020 είχαν εγκατασταθεί 18 GW. Υπολογίζεται με βάση τον σχεδιασμό ότι η συνολική ισχύς θα φτάσει έως το 2025 τα 320 GW και θα διπλασιαστεί στα 600 GW έως το 2030.

Το σχέδιο προβλέπει επίσης την ανάπτυξη φωτοβολταϊκών στις στέγες σε όλα τα δημόσια και επαγγελματικά κτίρια με επιφάνεια οροφής άνω των 250 τετραγωνικών μέτρων ως τα τέλη του 2027, μέτρο που θα επεκταθεί δύο χρόνια αργότερα σε όλες τις νεόδμητες κατοικίες.

Η Ε.Ε. δείχνει αποφασισμένη να περιορίσει την εξάρτησή της και από τις προμήθειες εξοπλισμού φωτοβολταϊκών συστημάτων από την Κίνα, προτείνοντας τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής βιομηχανίας, που θα επενδύσει στην ανάπτυξη του απαραίτητου ειδικευμένου εργατικού δυναμικού για την παραγωγή, εγκατάσταση και συντήρηση των πάνελ.

Οι αναβολές και τα εμπόδια στην αδειοδότηση αποτελούν διαχρονικά το μεγάλο αγκάθι για την ανάπτυξη των έργων καθαρής ενέργειας. Αυτό άλλωστε υπηρετεί και το νέο θεσμικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ που εκπόνησε η ελληνική κυβέρνηση. Γι’ αυτό και τα έργα ΑΠΕ αντιμετωπίζονται από την Ε.Ε. με γρήγορες διαδικασίες και προβλέπεται η χωροθέτηση ειδικών περιοχών ανάπτυξης (go to areas) που θα τα φιλοξενούν.
Γι’ αυτό και η Επιτροπή προτείνει να αυξηθεί ο στόχος της Ε.Ε. για παραγωγή με ΑΠΕ για το 2030 από το 40% που είναι σήμερα στο 45%.