Το πρωί της Παρασκευής, μία ημέρα μετά τη συνάντηση Λαβρόφ – Κολέμπα στην Αττάλεια που χαρακτηρίστηκε διεθνώς «άκαρπη» και ενώ τα ρωσικά όπλα βομβάρδιζαν την Ουκρανία απ’ άκρη σ’ άκρη, ο Βλαντιμίρ Πούτιν δέχτηκε στο Κρεμλίνο την επίσημη «μαριονέτα» του: τον πρόεδρο της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο. Μπροστά στις κάμερες, ο Πούτιν θεώρησε καλό να ενημερώσει τον Λουκασένκο ότι, όπως τον πληροφόρησαν οι διαπραγματευτές του, οι συνομιλίες με την ουκρανική πλευρά είναι «καθημερινές» και μάλιστα έχουν σημειώσει «κάποια πρόοδο».

Ηταν το σήμα όχι για να σταματήσουν οι βομβαρδισμοί στην Ουκρανία, αλλά για να επιστρέψουν οι αγοραστές στα διεθνή χρηματιστήρια. Εχοντας υποστεί τεράστιες απώλειες από την έναρξη του πολέμου, οι αγορές προεξοφλούν κάθε σήμα για μια σχετικά σύντομη αποκλιμάκωση.

Μόνο το Χρηματιστήριο του Τόκιο δεν πρόλαβε το πάρτυ της Παρασκευής – είχε κλείσει με νέες βαριές απώλειες πριν από την «εξομολόγηση» του προέδρου της Ρωσίας, που ακολουθήθηκε μάλιστα από μια δήλωση του Ντμίτρι Πεσκόφ, του εκπροσώπου του Κρεμλίνου, ο οποίος άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρξει συνάντηση Πούτιν – Ζελένσκι, όταν θα έχει έρθει η στιγμή «για την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης» μεταξύ των δύο χωρών. Ωστόσο η «ωραία ατμόσφαιρα» στα χρηματιστήρια κράτησε μόνο λίγες ώρες – οι επενδυτές αγόρασαν στην ελπίδα και πούλησαν στους γενικευμένους βομβαρδισμούς που ακολούθησαν. To ίδιο συνέβη και την Δευτέρα – αλλά μόνον ως προς την άνοδο των δεικτών, καθώς οι ελπίδες έμοιαζαν να αναζωπυρώνονται, με  τις  συνομιλίες μεταξύ Ρώσων και Ουκρανών να έχουν μπει στην ουσία .

Σχεδόν όλες οι πλευρές -οι ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Ενωση, οι χώρες που γειτονεύουν με τη Ρωσία, ακόμα και η Κίνα, έστω διακριτικά, δείχνουν σε κάθε περίσταση ότι αδημονούν να υπάρξει μια σύντομη διέξοδος στην ουκρανική κρίση, αφού θίγονται τα συμφέροντα όλων, από τη στιγμή που ο πόλεμος μετατρέπεται σε οικονομικό.

Οι περισσότεροι αναλυτές μάλιστα υποστηρίζουν ότι και ο ίδιος ο Πούτιν επιδιώκει να βρει διέξοδο επιχειρώντας απλώς να αποκομίσει παράλληλα όσο το δυνατόν περισσότερα εδαφικά κέρδη. Τα υπουργεία Αμυνας των ΗΠΑ και της Βρετανίας, που έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν τις ρωσικές κινήσεις στην Ουκρανία 24 ώρες το 24ωρο, εκφράζουν εδώ και ημέρες την πεποίθηση ότι τα σχέδια του Πούτιν ανατράπηκαν στην Ουκρανία, αφού φτάσαμε στη 18η ημέρα του πολέμου χωρίς να μπορέσει να την υποτάξει.

Αυτό που περιπλέκει την εικόνα για τη ρωσική πλευρά είναι η απόλυτη αναξιοπιστία της: ο ίδιος ο Πούτιν ρωτούσε ειρωνικά «τι ώρα είπαμε ότι θα γινόταν η εισβολή;» λίγες ώρες προτού διατάξει τα ρωσικά τανκς να προελάσουν στο ουκρανικό έδαφος. Ετσι, δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι πίσω από τα λόγια περί διαπραγμάτευσης υπάρχει η απόφαση Πούτιν να ολοκληρώσει την «ειδική επιχείρησή» του, όπως αποκαλεί την εισβολή, καταλαμβάνοντας όσες πόλεις μπορέσει – ακόμα και κάποιες γειτονιές ή και ολόκληρο το Κίεβο, προτού καθίσει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης.

Η μεσολάβηση του Ισραήλ

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν πληροφορίες από την ισραηλινή πλευρά -πριν και από τη συνάντηση της Αττάλειας- που έκαναν λόγο για εντατικές διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών, κάτι που επιβεβαίωσε ο Πούτιν στον Λουκασένκο. Μάλιστα, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Ναφτάλι Μπένετ επισκέφτηκε επίσημα τη Μόσχα και συναντήθηκε με τον Πούτιν μετά από παράκληση του ίδιου του Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Οπως είναι γνωστό, το Ισραήλ έχει παραδοσιακά ειδική σχέση και με τη Ρωσία και με την Ουκρανία, λόγω του εβραϊκού στοιχείου, αλλά για το Τελ Αβίβ, το οποίο απολαμβάνει διαχρονικά στενότατη σχέση με τις ΗΠΑ, υπάρχουν και άλλα ζητήματα που έχουν να κάνουν με τη Συρία και το Ιράν, όπου το κλειδί κρατά η Ρωσία.

Γιατί έκανε τον πόλεμο

Το σχέδιο συμφωνίας που «διέρρευσε» η ισραηλινή ηγεσία έμοιαζε εκ πρώτης όψεως με παράδοση της Ουκρανίας, με μόνη ρωσική υποχώρηση εκείνη της παραμονής του Ζελένσκι στο τιμόνι της χώρας. Ωστόσο, μια πιο λεπτομερής εξέτασή του δείχνει άλλα: πέρα από την ουδετεροποίηση του Κιέβου, η Ρωσία κατοχυρώνει την περιοχή του Ντονμπάς μέσω της αυτονόμησής της και την Κριμαία, δηλαδή όσα κατείχε de facto στις 24 Φεβρουαρίου, όταν ξεκίνησε την εισβολή. Γιατί χρειαζόταν να κάνει πόλεμο για να κερδίσει τα ούτως ή άλλως κερδισμένα; Με τέτοια στρατιωτική υπεροχή δεν θα ήταν εύλογο να διχοτομήσει την Ουκρανία με σύνορο τον Δνείπερο;

Η αίσθηση εξηγεί και την επιμονή του Πούτιν στη συνέχιση του πολέμου με ακόμα πιο σκληρά χτυπήματα, ακόμα και σε αμάχους, παρά την «πρόοδο» που δηλώνει ότι βλέπει στις διαπραγματεύσεις: ο ηγέτης του Κρεμλίνου δεν θέλει απλώς να είναι, αλλά και να φαίνεται ως ο νικητής της αναμέτρησης, προσδοκώντας -εκτός των άλλων- ότι χώρες όπως η Γεωργία και η Μολδαβία, που δεν ανήκουν στο ΝΑΤΟ, θα παραδειγματιστούν από τα δεινά των Ουκρανών.

Ο χρόνος λιγοστεύει

Σε κάθε περίπτωση, ο χρόνος για την ολοκλήρωση της εκστρατείας του Πούτιν δεν είναι πολύς: οι κυρώσεις δεν αφορούν πια μόνο κάποιους ολιγάρχες, οι περισσότεροι από τους οποίους περνούσαν τον καιρό τους στη Δύση, αλλά αγγίζουν χιλιάδες Ρώσους πολίτες που έχασαν εν μια νυκτί τις δουλειές τους: για παράδειγμα, μόνο η αποχώρηση -«ο προσωρινός τερματισμός δραστηριοτήτων», όπως κομψά ανακοινώθηκε- της McDonald’s από τη Ρωσία πρόκειται να στοιχίσει  τη δουλειά σε 62.000 ανθρώπους, αλλά η λίστα είναι τεράστια και μεγαλώνει καθημερινά. Μπορεί ο Πούτιν να είπε -και πάλι στον Λουκασένκο- ότι οι κυρώσεις δυναμώνουν τη ρωσική οικονομία, αλλά το πιθανότερο είναι ότι ούτε καν ο Λευκορώσος το πίστεψε.

Ηδη από την Αττάλεια ο Πούτιν έχει κάνει ένα βήμα πίσω αποδεχόμενος ως συνομιλητή τον Ζελένσκι: αν δεν ανατραπούν όλα στο πεδίο της μάχης, ο πόλεμος θα τελειώσει με μια συνάντηση του ηγέτη του Κρεμλίνου με τον «κωμικό, νεοναζί, ναρκομανή», όπως τον χαρακτήριζε τις πρώτες ημέρες της εισβολής, και με έναν «συμβιβασμό», για τον οποίο δήλωσε έτοιμος ο πρόεδρος της Ουκρανίας. Μάλιστα, σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, αυτή η στιγμή πρόκειται να έρθει ακόμα και στα τέλη της εβδομάδας, με μια συνάντηση Πούτιν – Ζελένσκι, ενδεχομένως και με τη συμμετοχή ενός ή δύο άλλων ηγετών.

Αν αυτό συμβεί, τότε προεξοφλείται η συμμετοχή του πρωθυπουργού του Ισραήλ, που θεωρείται ότι έχει παίξει σημαντικό παρασκηνιακό ρόλο στις διαπραγματεύσεις.

Σημειώνεται πάντως ότι το κόμμα του Ζελένσκι έχει ζητήσει «εγγυήσεις ασφαλείας» από τη ρωσική πλευρά για την επόμενη μέρα της Ουκρανίας, ζητώντας μάλιστα να συνυπογράψουν οι ΗΠΑ και η Τουρκία.

Οι 5 ημέρες του Ζελένσκι

Οι σύμβουλοι του Ζελένσκι δήλωναν στα διεθνή ΜΜΕ την περασμένη Τετάρτη ότι ο ουκρανικός στρατός πρέπει να αντέξει «άλλες 7-10 ημέρες», δηλαδή άλλες 2-5 τώρα πια, προκειμένου, όπως έλεγαν,«να μην μπορεί ο Πούτιν να λέει ότι νίκησε», ώστε να οδηγηθούν οι δύο πλευρές στην τελική διαπραγμάτευση με όρους σχετικής ισότητας.

Σε κάθε περίπτωση, ακόμα κι αν η τελική διαπραγμάτευση γίνει χωρίς η Ρωσία να έχει καταλάβει τις περισσότερες ουκρανικές πόλεις, η Ουκρανία θα πρέπει να αποδεχτεί ένα βαρύ κόστος για εδάφη, όμως, που δεν ελέγχει από το 2014. Θα πρόκειται δηλαδή για την επισημοποίηση μιας κατάστασης που ήδη υπάρχει.

Το κόστος ανεβαίνει πάρα πολύ αν τα ρωσικά στρατεύματα καταλάβουν ως εκείνη την ώρα τη Μαριούπολη ή την παραλιακή γραμμή της Οδησσού, αφήνοντας την Ουκρανία χωρίς πρόσβαση στη θάλασσα. Και βέβαια, αν ο ρωσικός στρατός φτάσει έως τον Δνείπερο καταλαμβάνοντας όλη την ανατολική Ουκρανία, θα πρόκειται για διχοτόμηση.

Η ουκρανική κυβέρνηση έχει ήδη σπεύσει να αρνηθεί τη φιλοδοξία ένταξής της στο ΝΑΤΟ – για την ακρίβεια, ο Ζελένσκι το είχε περίπου δηλώσει πριν από τη ρωσική εισβολή, αλλά η Μόσχα δεν τον είχε πάρει στα σοβαρά. Και το ίδιο το ΝΑΤΟ δεν μπήκε στη λογική να δημιουργήσει μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων πάνω από την Ουκρανία – κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αντιπαράθεση αμερικανικών και ρωσικών μαχητικών, δηλαδή σε έναν Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος

Η επόμενη μέρα θα βρει την Ουκρανία στην ανάγκη να μειώσει τις ένοπλες δυνάμεις της – αλλά και να μεταβάλει τον τύπο των οπλικών της συστημάτων, αφού ο Λαβρόφ έχει προαναγγείλει ότι θα υπάρξει λίστα με όπλα «που δεν πρέπει να κατέχει το Κίεβο».

Οι κυνικές «προειδοποιήσεις» των Πούτιν – Λαβρόφ για την ετοιμότητα της Ρωσίας να χρησιμοποιήσει πυρηνικά, σε περίπτωση που θα γενικευόταν η σύγκρουση με την εμπλοκή του ΝΑΤΟ, ξεπεράστηκαν μετά την κατηγορηματική διαβεβαίωση από την πλευρά Μπάιντεν ότι οι ΗΠΑ δεν θα εμπλέξουν τις στρατιωτικές τους δυνάμεις στην υπεράσπιση της Ουκρανίας.

Ωστόσο, πολλοί είναι εκείνοι που βλέπουν πίσω από τη ρωσική εισβολή την αρχή ενός νέου Ψυχρού Πολέμου, κάτι που διαφαίνεται και από τη μαζική έξοδο των δυτικών επιχειρήσεων από τη Ρωσία, γεγονός που σημαίνει ότι αν δεν αλλάξει κάτι δραματικά, οι οικονομικές σχέσεις των δύο μπλοκ θα ξαναφτάσουν στο μηδέν. Μοναδική εξαίρεση η ενέργεια, αν και ο Πούτιν έχει απειλήσει αρκετές φορές τις τελευταίες ημέρες ότι θα κλείσει τη στρόφιγγα του φυσικού αερίου.

Ο παράγοντας Κίνα

Το ερώτημα ωστόσο είναι από ποιες χώρες συνίσταται το ρωσικό μπλοκ, πέραν κάποιων πρώην σοβιετικών δημοκρατιών που σήμερα είναι δορυφόροι του Πούτιν. «Η Κίνα», απαντούν πολλοί, με βάση το γεγονός ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Σι Τζινπίνγκ συναντήθηκαν τον Ιανουάριο και συζήτησαν την εμβάθυνση της συνεργασίας τους.

Αλλωστε, η Κίνα είναι η πρώτη καταναλώτρια φυσικού αερίου στον πλανήτη – και μια πρώτης τάξεως εναλλακτική για τη Ρωσία, καθώς η Ευρώπη σταδιακά θα απεξαρτάται από τη Μόσχα στον ενεργειακό τομέα.

Η αίσθηση αυτή εντάθηκε τις τελευταίες ημέρες, καθώς το Πεκίνο προχώρησε μεν στις συνήθεις γενικόλογες εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός, αλλά έσπευσε να κατηγορήσει τις ΗΠΑ ότι διαθέτουν δεκάδες εργαστήρια βιολογικού πολέμου στην Ουκρανία.

Ωστόσο, θεωρείται πολύ δύσκολο να κάνει ένα τόσο μεγάλο βήμα η Κίνα -να συγκροτήσει δηλαδή ένα μπλοκ με τη Ρωσία-, αφού μέχρι σήμερα λειτουργεί ως το «εργοστάσιο της Δύσης», παράγοντας προϊόντα για όλο τον πλανήτη και διασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό πολύ υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Ηδη ο Τζο Μπάιντεν τής έστειλε ένα μήνυμα διά της πλαγίας, επιβάλλοντας εμπάργκο στο ρωσικό χαβιάρι, στη βότκα και τα θαλασσινά. Ο εμπορικός πόλεμος που είχε κηρύξει στην Κίνα ο Ντόναλντ Τραμπ απέτυχε – αλλά αν ανοίξει τέτοιο μέτωπο, η λίστα με τις απαγορεύσεις θα είναι πολύ μεγάλη…