Με μικρό καλάθι προσδοκιών αρχίζει σήμερα στην Γενεύη η άτυπη διάσκεψη «5+1» που έχει συγκαλέσει ο ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό. Μετέχουν οι ηγέτες της Ελληνοκυπριακής και της Τουρκοκυπριακής κοινότητας, οι υπουργοί εξωτερικών Ελλάδας, Τουρκίας και Βρετανίας (εγγυήτριες δυνάμεις) και ο ΓΓ του ΟΗΕ. Η ΕΕ έχει αποκλειστεί, λόγω των αντιδράσεων της τουρκικής και τουρκοκυπριακής πλευράς που μαζί με την Βρετανία ανάγκασαν τον Αντόνιο Γκουτέρες να μην απευθύνει πρόσκληση στον Ζοζέπ Μπορέλ.

Οι αντιπροσωπείες των πέντε μερών βρίσκονται από χθες στην Ελβετία και σήμερα θα έχουν χωριστές συναντήσεις με τον ΓΓ του ΟΗΕ, ο οποίος όπως αναφέρουν καλά ενημερωμένες πηγές δεν θα επιχειρήσει να γεφυρώσει τις αποστάσεις θέσεων, αλλά θα ζητήσει να διατυπωθούν χωρίς αμφισημίες, ώστε να δημιουργήσει καθαρή εικόνα για τις προθέσεις. Θα ακολουθήσει μια «κοινωνική» συνάντηση όλων των αντιπροσωπειών και αύριο θα πραγματοποιηθεί το κύριο μέρος της συνόδου, με τους «5+1» να κάθονται στο ίδιο τραπέζι καταθέτοντας τις απόψεις τους για την διαδικασία που θα οδηγεί σε ουσιαστική διαπραγμάτευση με στόχο την λύση του κυπριακού.

Η διάσκεψη θα ολοκληρωθεί την Πέμπτη με νέο κύκλο επαφών του ΓΓ του ΟΗΕ και ενδεχομένως θα ακολουθήσει ένα κοινό ανακοινωθέν το οποίο θα καταδεικνύει αν έχει προκύψει συμφωνία επί κοινού εδάφους για να προχωρήσει η διαδικασία σε ουσιαστική διαπραγμάτευση με νέα σύνοδο. Δεν αποκλείεται να υπάρξει παράταση μία ημέρας ώστε να συνεχιστούν οι διαβουλεύσεις και την Παρασκευή, αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από τις θέσεις και τις διαθέσεις των συμμετεχόντων, και από την εκτίμηση του Αντόνιο Γκουτέρες για το αν υπάρχει περιθώριο προόδου.

Σταθερά στη συμφωνημένη βάση

Η Ελλάδα και η ελληνοκυπριακή πλευρά, έχουν διαμηνύσει τόσο προς τον ΟΗΕ όσο και δημοσίως ότι παραμένουν δεσμευμένες στην αναζήτηση λύσης διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως προβλέπεται από τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και τις συμφωνημένες συγκλίσεις που είχαν επιτευχθεί στις συνομιλίες μεταξύ των ηγεσιών Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Η πρόθεση της ελληνικής πλευράς είναι η αποφυγή εκτροπής σε συζήτηση λύσης δύο κρατών, χωρίς ωστόσο να απορρίπτεται η εξέταση νέων ιδεών που δεν θα αλλάζουν όμως την συμφωνημένη βάση.

Ελλάδα και Κυπριακή Δημοκρατία βρίσκονται συντονισμένες στην ίδια γραμμή έχοντας κοινή στρατηγική αλλά και συμφωνημένη τακτική. Προηγήθηκαν άλλωστε οι επαφές του Προέδρου Αναστασιάδη με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και οι συνομιλίες των υπουργών εξωτερικών Νίκου Δένδια και Νίκου Χριστοδουλίδη.

Σε περίπτωση καταγραφής αδιεξόδου και ναυαγίου, η ελληνική και ελληνοκυπριακή πλευρά θέλει να αποφύγει την επίρριψη ευθυνών και για αυτό τηρούν άκρως υποβοηθητική στάση έναντι των προσπαθειών του ΓΓ του ΟΗΕ, παραμένοντας εντός του πλαισίου Γκουτέρες, όπως αυτό είχε διατυπωθεί το καλοκαίρι του 2017 στο Κραν Μοντανά.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ελληνική και ελληνοκυπριακή πλευρά, θεωρούν ότι δεν νοείται λύση του Κυπριακού η οποία δεν θα προβλέπει τερματισμό του αναχρονιστικού συστήματος των εγγυήσεων και αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής. Επίσης θα πρέπει το κράτος θα παραμείνει εντός της ΕΕ, με μια διεθνή προσωπικότητα, μία κυριαρχία και μία ιθαγένεια.

Τουρκικός αναθεωρητισμός

Η τουρκική πλευρά (Άγκυρα – ψευδοκράτος) έχει διαμηνύσει ότι πηγαίνει στην Γενεύη με στόχο να θέσει επισήμως την θέση για αναζήτηση λύσης δύο κρατών με κυριαρχική ισότητα. Η θέση αυτή βρίσκεται εκτός του πλαισίου των ψηφισμάτων του ΟΗΕ αλλά και εκτός του πνεύματος των θέσεων που κατέγραψε ο ΓΓ του ΟΗΕ στο Κραν Μοντανά. Η τουρκική πλευρά υποστηρίζει ότι το 2017 έγινε η τελευταία προσπάθεια για επίτευξη λύσης διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας και απέτυχε. Ως εκ τούτου υποστηρίζει ότι μετά από δεκαετίες αποτυχημένων διαπραγματεύσεων πρέπει να αναζητηθούν άλλες μορφές λύσης του προβλήματος, οι οποίες θα εδράζονται στην αναγνώριση δύο κυρίαρχων κρατών στην Κύπρο.

Χθες ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ερσίν Τατάρ καθ’ οδόν προς την Γενεύη μετέβη στην Άγκυρα και συναντήθηκε με τον Ταγίπ Ερντογάν. Ο Τούρκος Πρόεδρος δήλωσε πως «ο Τατάρ θα θέσει στην ημερήσια διάταξη το όραμα των δύο κρατών, που βασίζεται στην κυριαρχική ισότητα. Κι εμείς ως Τουρκία θα στηρίξουμε το όραμα αυτό. Δεν θα ανεχτούμε τη νοοτροπία που προσπαθεί να καταδικάσει την Κύπρο σε αδιέξοδο και προσπαθεί να εκφοβίσει τους Τουρκοκύπριους με εμπάργκο. Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της συνάντησης θα συνεχίσουμε να είμαστε δίπλα στους Τουρκοκύπριους αδελφούς μας».

Ο Τατάρ μετά την συνάντηση τόνισε πως οι ουσιαστικές διαπραγματεύσεις θα πρέπει να επαναρχίσουν με την αναγνώριση δύο κρατών. Επισήμανε πως τα Ηνωμένα Έθνη θα πρέπει να αποδεχθούν αυτή την φόρμουλα, επικαλούμενος την βούληση των Τουρκοκυπρίων που τον επέλεξαν στις εκλογές που έγιναν στο ψευδοκράτος. Ισχυρίστηκε πως οι Ελληνοκύπριοι δεν θέλουν να μοιραστούν την εξουσία και τον πλούτο του νησιού με τους Τουρκοκύπριους, λέγοντας πως δεν μπορούν να γίνουν συνομιλίες ενώ οι Τουρκοκύπριοι παραμένουν κοινότητα και οι Ελληνοκύπριοι εκπροσωπούν την αναγνωρισμένη Κυπριακή Δημοκρατία. Είπε πως στην Γενεύη σκοπεύει να μοιραστεί το νέο του όραμα τόσο με τον Αντόνιο Γκουτέρες όσο και με όσους θα συμμετάσχουν στην άτυπη συνάντηση.

Προετοιμασία και ενημέρωση

Χθες το βράδυ συνεδρίασε στην Γενεύη το Εθνικό Συμβούλιο της Κύπρου υπό την προεδρία του Νίκου Αναστασιάδη και συμμετοχή των ηγεσιών των κοινοβουλευτικών κομμάτων πλην του ΕΛΑΜ (Χρυσή Αυγή Κύπρου) που αρνήθηκε να μεταβεί στην Ελβετία.

Όπως ανέφεραν κυβερνητικές πηγές, η ελληνοκυπριακή πλευρά προσέρχεται στην άτυπη σύνοδο με ξεκάθαρες θέσεις, στηριγμένες στα ψηφίσματα του ΟΗΕ, στις Συμφωνίες Κορυφής (1977 και 1979), στις αποφάσεις του ΕΔΑΔ, αλλά και στα ψηφίσματα για την Αμμόχωστο, επιδιώκοντας λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα.

Στην συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου χθες τέθηκε και το θέμα της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας, με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να δίνει διευκρινίσεις για το πως μπορεί να λειτουργήσει ένα τέτοιο μοντέλο.

Σήμερα με την άφιξη του Νίκου Δένδια στην Γενεύη, θα πραγματοποιηθεί επίσης συνάντηση της ελληνικής και της κυπριακής αντιπροσωπείας.

Στην Γενεύη βρίσκεται και τριμελής αντιπροσωπεία τεχνοκρατών της ΕΕ, η οποία θα πραγματοποιεί επαφές στο περιθώριο της συνόδου.